Η Σιάτιστα των ευεργετών - Γυναίκες που ευεργέτησαν με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας

Η Σιάτιστα ευτύχησε να έχει πολλούς ευεργέτες σε όλη την πορεία της μέσα στο χρόνο. Η πόλη, ευγνώμων αποδέκτης των ευεργεσιών, τιμούσε και τιμά τους ευεργέτες. Πολλών ευεργετών τα ονόματα δόθηκαν σε δρόμους και πλατείες και για αρκετούς στήθηκαν αγάλματα, αλλά υπάρχει και δρόμος με ονομασία: Σιατιστινών Ευεργετών, όνομα που καλύπτει ενδόμυχη ίσως ανησυχία των Σιατιστινών, μήπως παρέλειψαν κάποιον από τους αμέτρητους ευεργέτες της πόλης. Μεταξύ αυτών υπάρχουν και πολλές γυναίκες που ευεργέτησαν τα σχολεία της πόλεως. Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας θα αναφερθούμε σε κάποιες από τις ευεργέτιδες αυτές και τις ευεργεσίες τους.

Η παλιά ελληνική σχολή, ήταν εκεί που είναι το Τραμπάντζειο (1)

Μοναχή Βαρβάρα, κατά κόσμον Βασιλική Νικολάου

Η Βασιλική Νικολάου, το 1816 δώρισε 40.000 γρόσια για την ανασύσταση της Ελληνικής Σχολής Σιάτιστας. Τη μεγάλη δωρεά της Βασιλικής Νικολάου ανακοινώνει το περιοδικό της Βιέννης ΕΡΜΗΣ ο ΛΟΓΙΟΣ στο τεύχος 5 του Μαρτίου 1817. Η πράξη της Βασιλικής ξεχωριστή για τα δεδομένα της εποχής της υμνείται και από τον μεγάλο λόγιο Αδαμάντιο Κοραή στα Εις Όμηρον προλεγόμενα, όπου ο Κοραής σχολιάζει: «Όταν το γένος αποκτήση συγγραφέα όμοιον του Πλουτάρχου, της όντως βασιλικής γυναικός ταύτης τʼ όνομα δίκαιον είναι να καταχωρισθή εις σύνταγμα παρόμοιον του επιγραφομένου, Γυναικών αρεταί, εις τον Πλούταρχον». Η Βασιλική έγινε μοναχή και πήρε το όνομα Βαρβάρα. Πέρα από τη δωρεά των 40.000 γροσίων δώρισε και το σπίτι της, στο οποίο στεγάστηκε η Ελληνική Σχολή. Στη θέση του αργότερα κτίστηκε το Τραμπάντζειο Γυμνάσια Σιάτιστας.

Αικατερίνης Τσετήρη

Η Αικατερίνη Τσετήρη, (σύζυγος του Βρούτου Ζουπάν ο οποίος υιοθετήθηκε από την οικογένεια Τσετήρη και πήρε το όνομα Τσετήρη), το 1850 δώρισε στο σχολείο της Γεράνειας βιβλία. Η εφορία του Σχολείου την ευχαρίστησε με δημοσίευμα της στην Αυστριακή εφημερίδα Wiener Zeitung, φ. 2.8.1850.

7 Αυγούστου 1850

Δημόσιες ευχαριστίες

Η εφορία του νέου Δημοτικού σχολείου της Γεράνειας στη Σιάτιστα της Μακεδονίας μετά την παραλαβή της δωρεάς της κατοίκου της Βιέννης ευγενούς κ. Κατερίνας φον Τσετήρη αποτελούμενης από δύο κιβώτια βιβλίων αξίας 50o fl. E.M σπεύδει το όνομα της ευεργέτιδας με χρυσά γράμματα να ορίσει, στο παρά του σχολείου φυλασσόμενο βιβλίο για αιωνία ανάμνηση καταχωρείται και τις δημόσιες ευχαριστίες προσφέρει.

Στη Μανούσεια Δημόσια Κεντρική Ιστορική Βιβλιοθήκη Σιάτιστας σώζονται πολλά αντίτυπα από το σύγγραμμα Σχολαστική Γεωγραφία, υπό του Αδάμ Χριστιάνου Γασπάρεως, Βιέννη 1808, και ένα σπάνιο χειρόγραφο με τίτλο: Λογική πραγματεία συναρμολογησθείσα παρά του σοφολογιωτάτου κυρίου κυρίου διδασκάλου ημών Θεοδώρου Αναστασίου Καβαλιώτου. τα οποία προέρχονται από τη δωρεά της Αικατερίνης Τσετήρη.

Ελένη Γκαγκαράτσα

Η Ελένη Γκαγκαράτσα μεταξύ των άλλων το 1919 έστειλε 2500 δολάρια για την ανέγερση της εκκλησίας του Αγίου Δημητρίου Σιάτιστας, προσέφερε κατά καιρούς πολυτελείς ιερατικές στολές, ιερές εικόνες και διάφορα εκκλησιαστικά είδη στις εκκλησιές της Σιάτιστας, χρηματικά ποσά και είδη στα σχολεία της Σιάτιστας. Το 1940 με διαθήκη της αφήνει όλη την κινητή και ακίνητη περιουσία της στα Δημοτικά Σχολεία της Σιάτιστας.

Μια έρευνα στα αρχεία των σχολείων μας θα δείξει πως το παράδειγμα των παραπάνω Σιατιστινών γυναικών ακολούθησαν πολλές. Ακόμα, θα δείξει πως το έργο της ευεργεσίας συνεχίζεται και σήμερα, από γυναίκες που ζουν μαζί μας στην πόλη μας, φοίτησαν στα σχολεία της πόλης μας, ή εργάστηκαν σε αυτά ως εκπαιδευτικοί.