Τελευταια Νεα

6/trending/recent
Type Here to Get Search Results !

Η Σιάτιστα

ΣΙΑΤΙΣΤΑ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΠΟΛΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ 


 To τοπωνύμιο "Σιάτιστα"
Οι γνωστές ιστορικά μεταβολές του ονόματός της Σιάτιστας  από το αρχικό Καλύβια (;) σε Αρμούτ-Κιοΐ,  σε Σιατιστέων Πολιτεία,  σε Σιάτιστα συνοδεύουν και, ως ένα σημείο, χαρακτηρίζουν την οικονομική της  πορεία μέσα στο χρόνο.

Το πρώτο, λοιπόν, όνομα της πόλης μας ήταν Καλύβια, γιατί τα καλύβια ήταν το χαρακτηριστικό της. Όταν  δημιουργείται  ο  οικισμός, είναι οικισμός ποιμένων που κατοικούν σε καλύβια. Με αυτό το όνομα αναφέρεται στα αρχεία της Μονής Ζαβέρδας (Ζάμπουρντα).

Το δεύτερο τοπωνύμιο για τη Σιάτιστα είναι το τουρκικό όνομα  Armud- Koy(= Αρμούτ- Κιόι = Αχλαδότοπος) και το συναντούμε στα τέλη του 16ου αιώνα στα βιβλία της πρώτης τουρκικής απογραφής πληθυσμού.  Πάντως, η καθιέρωση του Armud- Koy    και η χρήση  -για όσο χρόνο  - σημαίνει πως η πόλη μας από τα μέσα του 16ου αι. είχε αλλάξει  χαρακτήρα, δεν ήταν πια χωριό ποιμένων.
 http://www.siatistanews.gr/ekdiloseis-ekatontaetias/images/prosklisi_3o.jpg  
Το 1745  έφερε το όνομα «Πολιτεία Σιάτιστα», όπως αναφέρεται σε επίσημο έγγραφο   του Πατριάρχη  Αχριδών Ιωσήφ.

Σε ιδιωτικά έγγραφα της ίδιας περιόδου επικρατεί το Σιάτιστα:


 
Σχετικά με την ετυμολογία και τη σημασία του  τοπωνυμίου Σιάτιστα  μελετητές,  έχοντας κατά νου κάτι από την ιστορία και κάποιο ιδιαίτερο γνώρισμα του τόπου μας, διατύπωσαν  πολλές και διαφορετικές απόψεις.

Έτσι   π.χ.   κάποιοι συνδέοντας  το  με τους πρώτους οικιστές, βλάχους ποιμένες,  το συσχετίζουν με το λατινικό sitis =δίψα, άρα Σιάτιστα σημαίνει, κατά την άποψή τους, πόλη με έλλειψη νερού (μάλλον απίθανο  για την  εποχή του  α΄ οικισμού).

Άλλοι πάλι, συνδέοντάς το με την ιστορία μας στα χρόνια της  Τουρκοκρατίας, τη  φυσικά οχυρή θέση της πόλης, την  απουσία  Τούρκων από αυτήν  καθώς και την απόκρουση όλων των επιδρομέων, το συσχετίζουν  με την τουρκική  λέξη set (=οχυρό).

Άλλος μελετητής,  συνδέοντάς το με την εγκατάσταση Σιατιστινών    στις  πόλεις της  Κεντρικής  Ευρώπης  17ο  και 18ο  αι. και την οικονομική τους άνθηση,   το συσχετίζει με τις   γερμανικές λέξεις   Schatz (=θησαυρός ) και   (Stadt=πόλη ),  που μαζί  προφερόμενες αποδίδουν  την προφορά  του τοπωνυμίου  από μας και νοηματικά θυμίζουν το προσωνύμιό της πόλης μας: φλουροχώρι.

Και άλλος νεότερος  θεωρεί ότι προέρχεται από τη λατινική λέξη satis  (επιρρ. και επίθ.) και δηλώνει τόπο με άφθονα, αρκετά αγαθά αλλά και τόπο που παρέχει εγγύηση για την ασφάλεια των κατοίκων κατά την τουρκοκρατία.

Πάντως,  για μας τους Σιατιστινούς , ανεξάρτητα από θεωρίες και απόψεις και από το πόσο και ποια ευσταθεί   επιστημονικά ,   η πόλη μας με την ονομασία της σημαίνει και είναι:  η αδούλωτη Σιάτιστα, το πάλαι  ποτέ  φλουροχώρι, η «όμορφη και παράξενη πατρίδα»,  κατά τη ρήση του ποιητή.

Η Πόλη με δυο λόγια
Είναι χτισμένη αμφιθεατρικά, σε υψόμετρο από 942 έως 872 μέτρων, στο βουνό Βέλια, που αποτελεί προέκταση της οροσειράς του Σινιάτσικου ή Ασκίου όρους. Γύρω της ορθώνονται γυμνές και ξηρές κορυφές, όπως ο Γρίβας Μπαλαμπάνης, Σβέρνιστσο, Καστράκι και Νότια η Τσερβένα, που πίσω της προβάλλει η χιονοσκέπαστη κορυφή του όρους Βούρινου.

Ο ποταμός Αλιάκμονας βρίσκεται δυτικά και σε απόσταση περίπου 5 χιλιομέτρων.

Δύο δρόμοι οδηγούν στη Σιάτιστα. Ο ένας περνάει μέσα από τη στενή κοιλάδα, που ονομάζεται Μπουγάζι (εθνική οδός Κοζάνης - Ιωαννίνων) και ο άλλος από τη βόρεια μεριά ανάμεσα από τα όρη Σβέρνιστσο και Βέλλια (επαρχιακή οδός Εράτυρας – Σιάτιστας – Νεάπολης).
Γύρω από τη Σιάτιστα βρίσκονται πολλά χωριά, όπως το Παλαιόκαστρο και το Δαφνερό (Νότια), η Γαλατινή, η Εράτυρα, ο Πελεκάνος και το Δρυόβουνο (Βόρεια), το Καλονέρι, το Μικρόκαστρο(Ανατολικά) η Νεάπολη και το Τσοτύλι (Βορειοανατολικά).

Το κλίμα της Σιάτιστας είναι μεσογειακό, υγιεινό και ξηρό, γιατί το έδαφος έχει αρκετή κλίση που επιτρέπει τα νερά της βροχής να στραγγίζουν. Ο αέρας είναι καθαρός και η ομίχλη σπάνια, γιατί πνέουν ισχυρά ρεύματα αέρα καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους. Η μέση θερμοκρασία είναι 12-14°C , το καλοκαίρι κυμαίνεται μεταξύ 22-30°C, ενώ το χειμώνα το θερμόμετρο δείχνει πολλές φορές κάτω από το μηδέν.

Το έδαφός της είναι αργιλοασβεστώδες και αργιλοαμμώδες που ευνοεί την ανάπτυξη των αμπελιών.

Ιστορία
Η Σιάτιστα είναι νεότερη κωμόπολη και για τον πρώτο συνοικισμό δεν υπάρχει κανένα γραπτό μνημείο που να αναφέρει την κτίση του. Από την παράδοση μόνο γνωρίζουμε ότι στην περιοχή κάλυπταν απέραντα δάση, άρα ήταν περιοχή πλούσια σε βλάστηση που δεν ήταν δυνατό να μείνει ανεκμετάλλευτη από τους βοσκούς της εποχής. Έτσι κοντά στις πηγές “Βρέτος”, “Ψαρά” και “Τσιποτούρα” που σώζονται ασήμαντα ίχνη συνοικισμού, έφτιαξαν οι βοσκοί καλύβες που τις ονόμασαν “καλύβια”, ονομασία που δίνεται συχνά στα χωριά που μένουν τσοπάνηδες.

Ο Δημήτριος Κανατσούλης αναφέρει ότι στη θέση που είναι σήμερα κτισμένη η Σιάτιστα, προϋπήρξε ένας αρχαίος οικισμός, ίσως ελιμιωτικός και ιδρύθηκε μετά την εγκατάσταση των Ελιμιωτών στην κοιλάδα του ποταμού Αλιάκμονα στο μεταίχμιο της Ελιμείας και Ορεστίδας και μάλιστα πάνω σε μια ορεινή διάβαση που συνέδεε τις δύο περιοχές. Στο συμπέρασμα αυτό οδηγείται από την ανακάλυψη δύο αρχαίων τάφων, ενός στη Γεράνεια και ενός στη Χώρα. Ο δεύτερος περιείχε απολιθωμένους σχεδόν σκελετούς, που ο ένας μάλλον ανήκε σε γυναίκα, κρίνοντας από τα κτερίσματα που βρέθηκαν (ένα περιδέραιο και δύο αγγεία). Δεν ξέρουμε αν αυτού του οικισμού αποτελεί συνέχεια η σημερινή πόλη.


Κτίση της πόλης
Η κτίση της Σιάτιστας έγινε πιθανόν το 15ο αιώνα, πιθανότατα μετά την τουρκική κατάκτηση και κάτω από περιστάσεις που τις επέβαλλε η ανάγκη και ο φόβος. Στα χρόνια του Σουλτάν Μουράτ του Α΄ οι Τούρκοι Κονιάροι (από την περιοχή του Ικονίου) κυρίευσαν όλη σχεδόν τη Μακεδονία και εγκαταστάθηκαν στη Θεσσαλία και τη ΝΔ. Μακεδονία, κατέλαβαν και τη γόνιμη και εύφορη πεδιάδα των Καραγιανίων (Ξηρολίμνης) και έτσι πολλοί χριστιανοί αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τις περιοχές αυτές και να σκαρφαλώσουν στα βραχώδη υψώματα της Σιάτιστας, μέρος οχυρό, ασφαλές και απόκρυφο για να διαφυλάξουν με κάθε θυσία την πίστη τους, την εθνική τους ταυτότητα και την ελευθερία της συνείδησής τους. Οι κάτοικοι αυτοί εγκαταστάθηκαν αρχικά στην κάτω συνοικία που ονομάζεται μέχρι σήμερα Γεράνεια.

Αλλά και κάτοικοι των γύρω χωριών, όπως το Τσιαρούσινο (Μικρόκαστρο), η Τραπεζίτσα, η Πέλκα (Πελεκάνος), το Παλιόκαστρο, το Έξαρχο, η Σαρακίνα, η Γιάνκοβη, η Τσερβένα, το Πέτροβο κ.ά., μη μπορώντας να αντέξουν τις λεηλασίες και το βίαιο εξισλαμισμό των Κονιάρων και αργότερα των Τουρκαλβανών, κατέφυγαν στα κρησφύγετα της Σιάτιστας, δημιουργώντας το δεύτερο συνοικισμό, τη Χώρα, που όπως φαίνεται και από το όνομά της ήταν εγκατεστημένες οι αρχές της Σιάτιστας.

Σαν αρχαιότερη συνοικία θεωρείται η Γεράνεια, αν κρίνουμε από τον τρόπο που μιλιέται το τοπικό ιδίωμα, το οποίο είναι λιγότερο επηρεασμένο από την κοινή νεοελληνική. Εξάλλου στο συμπέρασμα αυτό μας οδηγεί και η ύπαρξη της αρχαιότερης σωζόμενης εκκλησίας, της Αγίας Παρασκευής.

Μεταξύ των δύο συνοικιών υπήρχε πάντα μία αντιπαλότητα. Μέχρι πριν από λίγα χρόνια αποτελούσαν δύο ξεχωριστές συνοικίες που οι κάτοικοί τους συχνά έφταναν μέχρι και τον πετροπόλεμο, όπως μου διηγείται ο Δημήτριος Σιάσιος, που κι ο ίδιος πήρε πολλές φορές μέρος στις “μάχες”. Το γνωστό μέχρι τις μέρες μας : “Πήγα στη χώρα γιόμσα ψώρα, πήγα στη Γεράνεια γιόμσα περηφάνια” φανερώνει του λόγου το αληθές. Σήμερα οι δύο συνοικίες έχουν ενωθεί, αποτελώντας την πόλη της Σιάτιστας, αλλά δεν είμαι σίγουρος κατά πόσο έχει εκλείψει εντελώς αυτή η προαιώνια αντιπαλότητα.

Αργότερα, μετά τις καταδιώξεις των Αλβανών το 1612 η Σιάτιστα δέχτηκε και πάλι μετανάστες ιδιαίτερα από την Ήπειρο και τη Θεσσαλία αλλά και από τη Μοσχόπολη, το Σούλι, τη Δάρδα, τη Λάγγα, το Μοριά και αλλού.

Ο πληθυσμός της ήταν αμιγώς ελληνικός, εκτός από τις τουρκικές αρχές που είχαν την έδρα τους στην πόλη, ομιλούνταν πάντα τα ελληνικά και καθ’ όλη τη διάρκεια της ιστορίας της φαίνεται ότι κατείχε κάποια προνόμια.



wikipedia - siatistanews.gr


To siatista-info σε συνεργασία με το siatistanews.gr σας παρουσιάζει το βιβλίο "Συνάντηση με την Ιστορία στους δρόμους της Σιάτιστας e-book" σε ηλεκτρονική μορφή (e-book)



Γεώργιος Μπόντας: Ο Λαογράφος της Σιάτιστας μιλά για την πόλη μας!


Ο κύριος Μπόντας μας μιλάει για την Σιάτιστα για τον Ιερό Ναό Αγίου Δημητρίου

 
Ο Γεώργιος M. Μπόντας γεννήθηκε στη Σιάτιστα το 1933.Μετά απο την αποφοίτησή του από το Τραμπάντζειο Γυμνάσιο Σιάτιστας διορίστηκε στη Μανούσεια Δημόσια Βιβλιοθήκη Σιάτιστας. Σήμερα μένει στη Σιάτιστα, ασχολείται με πολιτιστικά θέματα και με την - χωρίς αμοιβή- ξενάγηση των επισκεπτών στα Μουσεία της Σιάτιστας.
  • Με απόφαση της Ελληνικής Περιηγητικής Λέσχης Αθηνών είναι αντιπρόσωπός της στη Σιάτιστα για Πολιτιστικά θέματα.
  • Με απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου Σιάτιστας είναι μέλος Επιτροπών του Δήμου Σιάτιστας .
  • Είναι μέλος της Ένωσης Λογοτεχνών Βορείου Ελλάδος.
  • Είναι μέλος του Ορειβατικού Συλλόγου Σιάτιστας Ο ΜΠΟΥΡΙΝΟΣ Έγραψε και κυκλοφόρησε πολλές εργασίες ιστορικού και λαογραφικού περιεχομένου. Οι σπουδαιότερες είναι:

Ευεργέτες και δωρητές της Σιάτιστας. Η Σιάτιστα: Τουριστικός οδηγός του επισκέπτη. Απο το λίκνο ως τη στερνή κατοικία. Η Σιάτιστα. Τα κόλιαντα στη Σιάτιστα. Ο Δεκαπενταύγουστος στη Σιάτιστα. Αφιέρωμα στη μνήμη του Αναστασίου Τσίπου. Ηρωικοί αντίλαλαλοι. Περί του Γεωργίου Παπαζώλη ή Παπάζογλου. Παλαιοντολογική συλλογή Σιάτιστας.

  • Εξέδωσε 12 καταλόγους βιβλίων της Μανούσειας Δημόσιας Βιβλιοθήκης Σιάτιστας.
  • Δημοσιεύει ειδήσεις της Σιάτιστας στις εβδομαδιαίες εφημερίδες της Κοζάνης Ο ΧΡΟΝΟΣ και Καστοριάς ΝΕΑ ΚΑΣΤΟΡΙΑ
  • Τα διάφορα δημοσιεύματά του στον ημερήσιο και περιοδικό τύπο ξεπερνούν τα 500.
  • Έδωσε κατά καιρούς πολλές διαλέξεις στη Σιάτιστα και στη Θεσσαλονίκη.
  • Συνεργάζεται με το Ραδιοφωνικό Σταθμό Θεσσαλονίκης, τη Ροδιοφωνία " Ορθοδοξία και παράδοση"της Ιερής Μητρόπολης Σισανίου και Σιατίστης- αφιλοκερδώς- σε θέματα Ιστορικά και Λαογραφικά.
Ο κύριος Μπόντας μπροστά στο αρχοντικό της Πούλκως
στη Σιάτιστα

Για το έργο του εχουν γράψει επαινετικές κρίσεις πολλοί επιφανείς άνθρωποι των Γραμμάτων και για την πολύπλευρη- πολιτιστική, κοινωνική και συγγραφική- προσφορά του τιμήθηκε με τις ακόλουθες διακρίσεις:
1.Αργυρό μετάλλιο από το Ροταριανό Όμιλο Θεσσαλονίκης "δι ατομικήν εμπνευσμένην πρωτοβουλίαν κοινωνικής και μορφωτικής δράσεως" (1970).
2.Α΄ έπαινο από το Λύκειο Ελληνίδων Θεσσαλονίκης για συμμετοχή του στον Α΄ Πανελλήνιο Λαογραφικό διαγωνισμό Δημοτικού στίχου του Βορειοελλαδικού χώρου με θέμα "Δημοτικά τραγούδια της Σιάτιστας" (1976).
3.Έπαινο από τη Γλωσσική Εταιρεία Αθηνών για "Συλλογή Δημώδους Γλωσσικού υλικού Σιάτιστας" (1978).
4.Εύφημη μνεία από το Υπουργείο Πολιτισμού και Επιστημών για την εξαίρετη επίδοσή του στα Πολιτιστικά θέματα (1979).
5.Χρυσό μετάλλιο από τη Μακεδονική Φιλεκπαιδευτική Αδελφότητα Θεσσαλονίκης για την πνευματική του προσφορά στον τομέα της Ιστορίας και Λαογραφίας (1980).
6.Έπαινο από την Ακαδημία Αθηνών για την προσφορά του στη Λαογραφία και Ιστορία του τόπου (1981).
7.Βραβείο και χρηματικό έπαθλο του Ε.Ο.Τ. από την Ένωση Δημοσιογράφων και Συγγραφέων Τουρισμού Ελλάδος για την εργασία του "Η Σιάτιστα" (1982).
8.Τιμητικό δίπλωμα του Συλλόγου Ελλήνων Λογοτεχνών για επιβράβευση των εξαιρέτων προσπαθειών και επιτεύξεων στα γράμματα (1997).
9.Έπαινο και τιμητικό δίπλωμα από την Ένωση Λογοτεχνών Βορείου Ελλάδος για την καταγραφή και αναβίωση των τοπικών εθίμων (2001).
10.Τιμητική πλακέτα από την Ένωση Λογοτεχνών Βορείου Ελλάδας για το συγγραφικό και λαογραφικό του έργο (2003).


(Σχεδιασμός χάρτη Μ. Αγκά)



Τηλέφωνα Υπηρεσιών του Δήμου

Τηλεφωνικό κέντρο 24653 50100 24650 23270
Γραφείο Δημάρχου 24650 21280
Πρόεδρος Δημοτικού Συμβουλίου Βοϊου 2468350210
Γραφείο Αντιδημάρχου Διοικητικών και Οικονομικών Υπηρεσιών 24653 50108
Οικονομική Υπηρεσία 24653 50139
24653 50103
24653 50110
24653 50115-16

Ταμείο 24653 50117
Γραφείο Αντιδημάρχου Προγραμματισμού 24653 50107
Γραφείο Προγραμματισμού 24653 50106
24653 50113

Τεχνική υποστήριξη 24653 50106
Γραφείο αδειοδοτήσεων - Υδρευσης 24653 50112
Προϊσταμενη Προσωπικου 24653 50111
Δημοτολόγια 24653 50118
Ληξίαρχος 24653 50106
ΚΕΠ 24650 47016
Δημοτική Αστυνομία 24650 21883
Βοηθεια στο σπιτι 24650 23333
Δημοτική Κοινωφελής Επιχείρηση Βοϊου (ΔΗΚ.Ε.ΒΟ) 2465022800
Κέντρο Δημιουργικής Απασχόλησης Παιδιών Σιάτιστας (Κ.Δ.Α.Π) 2465022213
Γραφείο Πολεοδομίας 2465 3 51 300-301
Γεωπόνος 2465 3 51 302



https://news.google.com/publications/CAAqBwgKMKTBmwsw6MuzAw?hl=el&gl=GR&ceid=GR%3Ael