Σιάτιστα: ΑΝΑΣΤΑΣΑΚΗΣ ΜΙΧΑΗΛ ΤΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ
ΙΑΤΡΟΣ - ΒΟΥΛΕΥΤΗΣ
Γεννήθηκε το 1871 στη Σπηλιά Κισσάμου Χανίων. Γόνος επαναστατικής οικογένειας, όπως ήταν, δεν θα μπορούσε να μείνει έξω από το οικογενειακό, αλλά και ευρύτερο επαναστατικό κλίμα της εποχής.
Από μικρός έδειξε τις αρετές του και τις ανησυχίες του, τον προβληματισμό του και τη δύναμη της σκέψης του.
Πηγαίνει στα Χανιά, στο σπίτι του τότε Ρώσου Προξένου, όπου προστατεύεται, αλλά συγχρόνως πηγαίνει και στο Γυμνάσιο.
Μεγαλώνοντας στο σπίτι του Ρώσου Προξένου, βλέποντας και ακούγοντας πολλά, κάποια μέρα φεύγει και επιστρέφει στο χωριό του τη Σπηλιά Κισσάμου, γιατί θεώρησε ότι αν έμενε στο προξενικό σπίτι κάποια στιγμή θα του ζητούσαν υπηρεσίες αντίθετες στα συμφέροντα της πατρίδας του.
Ο πατέρας του, Καπετάν Μακρονικολής, περιέπεσε σε μελαγχολία γιατί ο κίνδυνος για τη ζωή του γιου του ήταν εμφανής και από τους Γενίτσαρους και από τους Μουτήδες - συνεργάτες των Τούρκων
Ο Μιχαήλ Αναστασάκης, έφηβος πλέον, φεύγει για την Αθήνα όπου συναντά γνωστούς της οικογένειας του, εξόριστους πρόσφυγες των Κρητικών Επαναστάσεων.
Στην Αθήνα φοιτά και τελειώνει το Γυμνάσιο. Εγγράφεται στην Ιατρική σχολή του Πανεπιστημίου, όπου καταξιώνεται με την απόκτηση του πτυχίου της Ιατρικής Σχολής.
Ασκεί το επάγγελμα του Ιατρού κατά τον όρκον του Ιπποκράτη. Στην Αθήνα σαν φοιτητής οργανώνεται και δραστηριοποιείται σε όλες τις οργανώσεις εκείνες που έχουν σκοπό την απελευθέρωση της Κρήτης.
Γνωρίζεται με όλους τους εξόριστους αρχηγούς, οπλαρχηγούς και άλλους παράγοντες πολιτικούς και στρατιωτικούς των Κρητικών Επαναστάσεων, όπως Σκαλίδη, Χατζημιχάλη, Μυλωνογιάννη, Παρθένιο Περίδη, Νικολούδη, Καρτσώνη, Παρθένιο Κελαϊδή, κ.α.
Στην Αθήνα ζει, αλλά αισθάνεται ότι πρέπει να είναι στην Κρήτη. Μαζεύει χρήματα, όπλα, εφόδια και ο,τιδήποτε που μπορεί να βοηθήσει τον επαναστατημένο Νομό Χανίων την-Κρήτη.
Το 1896 κατεβαίνει στο νησί μαζί με άλλους εθελοντές φοιτητές και παίρνει μέρος σε όλες τις μεγάλες μάχες του 1896-97 του Νομού Χανίων. Γαλατά, Σταλού, Βουβών, Δρομονέρου, Καντάνου, Καστελλιού κ,λ.π. Το Γενικό Αρχηγείο Κισάμου του απονέμει τον τίτλο του Υπαρχηγού του Ανατολικού Τμήματος Κισσάμου της επανάστασης του 1896-97. Στα χρόνια της Κρητικής Πολιτείας ο Μιχ. Αναστασάκης είναι μια σεβαστή ακτινοβολούσα προσωπικότητα του Νομού Χανίων και όχι μόνον.
Το 1912 συγκροτεί σώμα εθελοντών, από 105 Κισσαμίτες, και κατευθύνεται με την καθοδήγηση του Ελευθερίου Βενιζέλου, προς τη Δυτική Μακεδονία.
Για τη Μάχη της Σιάτιστας, 4 Νοεμβρίου 1912, συνεργάζονται όλοι οι παρόντες εθελοντές και άλλων ταγμάτων, όπως του Λεωνίδα Παπαμαλέκου από τον Αποκόρωνα, με τον Ταχτικό Στρατό και τους ντόπιους Σιατιστινούς. Ο Μιχαήλ Αναστασάκης πρωταγωνιστεί.
Ο Μιχαήλ Αναστασάκης τραυματίζεται βαριά, αλλά η Σιάτιστα απελευθερώνεται.
Ο Αρχηγός Αναστασάκης εμπνέει τους συντρόφους του, οι οποίοι στη συνέχεια της Σιάτιστας συμβάλλουν και στην απελευθέρωση των Γρεβενών όπως και της Χίου το Δεκέμβριο του 1912.
Στην ειρηνική περίοδο ο Μιχαήλ Αναοτασάκης διακρίνεται για την ξεχωριστή του δραστηριότητα.
Μετά διήμερον διαμονήν μας εν Κοζάνη ανεχωρήσαμεν δια Σιάτισταν. Μετά πορείαν μίας ώρας συνηντήσαμεν χωρίον Tουρκικόν έχον Σχολείον και Τέμενος. Oι ημέτεροι επεχείρησαν να εμ-πρήσουν το Σχολείον και Τέμενος, αλλ' ημποδίσθησαν υπό των ηγετών των, εξηγούντες εις αυτούς ότι ημείς ήλθομεν και προς απελευθέρωσιν και προς διάσωσιν του Ελληνικού πολιτισμού. Πλησίάζοντες προς έτερον Τουρκίκόν χωρίον εύρομεν παραπλεύρως της οδού ένα Χότζαν και 5-6 γέροντας Τούρκους χαιρετίσαντας ημάς με υποκλίσεις και τεμενάδες προσφέροντες άμα ημίν, τυρόν, μυζήθρας, βούτυρον, μπομπότα καί τίνα άλλα παρόμοια. Μετά μίας ώρας πορείαν, αν ενθυμούμαι καλώς, εκ τινός πρός τα δεξιά μας κορυφής και εκ συστάδος δένδρων εις σπόστασίν 300-350 μέτρων ηκούσαμεν αρκετούς πυροβολισμούς και σφαίρας να σφυρίζουν και να πίπτουν πλησίον μας. Αποστείλαντες καμιά πενηνταριά άνδρας μας, επετέθησαν κατά των πυροβολούντων μη όντων πλειόνων των 2 0 0, αντίστάντων όμως μετά πείσματος, και μόνο δια μεγαλυτέρων μας και άλλων δυνάμεων τους απωθήσαμεν και τους κατεδίώξαμεν μακράν, συνάψαντες μετ ' αυτών αληθή μάχην. Οι Τούρκοι, αφήκαν τρείς νεκρούς και μερικά όπλα και φυσίγγια. Ήσαν αντάρται Kονιάροι εκ των πλησίων Κονιαροχωρίων και είχον τοποθετηθή εκεί υπό του Μπεκήρ Αγά. Ημείς έσχομεν 2 τραυματίας εξ ών ο είς ήτο Σιατισταίος. Τον τραυματίαν αυτόν φέροντα τραύμα του μηρού, εσήκωσεν έτερος επί των ώμων του, προς μεταφοράν είς ασφαλέστερον μέρος. Δυστυχώς σφαίρα εχθρική ευρούσα εις το μέτωπον τον προθυμοποιηθέντα προς άρσίν του τραυματίου τον αφήκεν άπνουν. Αυτό είναι το μοιραίον. Αφού κατά διαστήματα Τσέται Τούρκοι εκ των κορυφών, μας ,ηνόχλουν δια των πυροβολισμών των κατά την πορείαν μας, χωρίς και να ανθίστανται, ποσώς εις τας καταδιώξεις μας, εφθάσαμεν το εσπέρας εις την ιστορικωτάτην και Ελληνικωτάτην Σιάτισταν.
Άνδρες, γυναίκες, και παίδες ακόμη, με χαράν ανέκφραστον μας υπεδέχοντο και καλωσώριζον, επί κεφαλής έχοντες τον Δήμαρχον Μηνάν Θεοδώρου και τον Φαρμακοποιόν Στρακαλήν και άλλους προκρίτους. Μας οδήγησαν, αμέσως, είς καθορισμένα εκ των προτέρων οικήματα κατάλληλα, μας παρέσχον δείπνον επαρκή και θέρμανσίν αρκούσαν, καθώς και τας λοίπάς ημέρας της εκεί διαμονής μας.
Τελεσίγραφον του Μεχμέτ Πασά Απόρριψις τούτου υπό Σιατισταίων
Ο Λοχαγός Γεώργ. Κατεχάκης εκ των πρώτων Μακεδονομάχων, μετά του Παύλου Μελά οργανώσαντες τον Μακεδονικόν αγώνα, μετά φρονήσεως ποοβλέψεως και γενναιότητος, κατά των Κομητατζήδων και Τούρκων , διέσωσαν μετά των λοιπών σπευσάντων εκεί, τον κινδυ νεύσαντα Ελληνισμόν της Μακεδονίας.
Φιλοξενηθείς υπό του τότε Δημάρχου Αειμνήστου Μηνά Θεοδώρου εν τη οικία του, και παρα μένων μετά του ύστερον Στρατηγού Κατεχάκη, είμαι εις θέσιν να ομολογήσω τας μεγίστας και ενεκτιμήτους Εθνικός Υπηρεσίας, ας προσέφερον έκαστος εις τον κύκλον της δράσεως του. Ο Μπεκήρ ήτο το φόβητρρν των Σιατισταίων και των άλλων Ελλήνων των περιχώρων, διότι κατορθώσας να επανακτήση τα Γρεβενά, τόπον της καταγωγής του, ητοιμάζετο να επιτεθή και κατά της Σιατίστης. Περί την 10 π.μ. της 3 Νοεμβρίου ο Δήμαρχος, ο Φαρμακοποιός Στρακαλής και άλλοι τινές εκ των Προκρίτων, μας ειδοποίησαν τους αρχηγούς των Κρητικών Σωμάτων, ως και τον Προϊστάμενον των Εθελοντικών Σωμάτων Μακεδονίας Γεωργ. Κατεχάκην, όπως προσέλθωμεν εις το Φαρμακείον όπου θα μας εγνωστοποίουν σπουδαίον τι και επ'αυτού ν'αποφασίσωμεν.
Προσελθόντες, ο Δήμαρχος μας παρουσίασεν κάποιον Χριστιανόν εξ' άλλου μέρους, όστις είχε φέρει ως αγγελιοφόρος μίαν επιστολήν εις Ξλληνικήν, μάλλον κακογραμμένην, προς τον Δήμαρχον και Προκρίτους υπογεγραμμένην υπό του Μπεκήρ Γιούσμπεση του Τουρκ. Στρατού δι' ής έλεγεν: «εάν μέχρι της 12ης-μεσημβρίας αύριον δεν παράδοσητε την πόλιν και τα όπλα σας, θα επιτεθώ, θα την καταλάβω και θα την καταστρέφω, και όσους διασωθούν θα τους αιχμαλωτίσω». Μετά την ανάγνωσιν της επιστολής, πρώτος ο Κατεχάκης, ομιλήσας, είπεν, ότι «την πόλιν, ο Στρατός και οι Κρήτες θα υπερασπισθώμεν μέχρι τελευταίας ρανίδος του αίματός μας και δεν θα την παραδώσωμεν. Κατόπιν εγώ και οι Παπαδόπετρος, Φιωτάκης, Τζωρτζάκης και Ταβλάς, εκ συμφώνου, εδηλώσαμεν ότι ημείς ήλθομεν τόσον μακράν, περάσαντες τόσην θάλασσαν και άλην την Παλαιάν Ελλάδα δια να αγωνισθώμεν υπέρ της ελευθερίας των αδελφών μας. Δηλούμεν επί τω λόγω της τιμής μας, ότι ενούμενοι μετά των αδελφών Σιατισταίων και του Ξλλην. Στρατού θ' αντιταχθώμεν, θα πολεμήσωμεν, όπως και εις την Πατρίδα μας και είμεθα βέβαιοι, με την βοήθειαν του Θεού,ότι θα νικήσωμεν τους βαρβάρους και τον φαντασμένον Μπεκήρ και να του απαντήσωμεν ότι δεν την παραδίδομεν την Σιάτισταν και "αν του βαστά ας τολμήση να έλθη να την καταλάβη".
Την ανωτέρω μας απόφασιν, εγνωστοποιήσαμεν και εις τον Συνταγματάρχην Γεννάδη, όστις περιφρονήσας τας προτάσεις του Μπεκήρ τον είχε ειδοποιήσει ότι τον περιμένει να έλθη .
Το τελεσίγραφον καθώς και αι πολλαί απειλαί του Μπεκήρ γενόμεναι γνωσταί, εις τους Σιατισταίους ενόπλους και μή, εις τους Κρήτας εθελοντάς, ως και εις τον ευρισκόμενον Ελλην. Στρατόν εν τη Περιφέρεια Σιατίστης, προυξένησαν όχι φόβον ή λιποψυχίαν εις αυτούς, αλλά τουναντίον οργή, εξέγερσιν εκδικήσεως, επιβολήν αντιποίνων και ολιγοφύχουν ανυπομονούντες πότε να παρέλθη το 24ωρον του τελεσιγράφου δια να του δώσουν μάθημα της ανδρείας και γενναιότητος των υπερασπισθησομένων την Σιάτισταν.
Οι Τούρκοι έρχονται!
Την 12ην ακριβώς της 4ης Νοεμβρίου ενώ εις τους θαλάμους της διαμονής μας....
Η ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΕΔΩ
