Η πρόσφατη συνέντευξη του νομπελίστα οικονομολόγου Τζόζεφ Στίγκλιτς, σε συνδυασμό με τις δηλώσεις του τραπεζίτη Σάλλα για τη δραματική κατάσταση της ελληνικής οικονομίας, αναζωπύρωσαν τον προβληματισμό γύρω από τα Μνημόνια. Δεκαπέντε χρόνια μετά την επιβολή του πρώτου, οι επιπτώσεις τους παραμένουν οδυνηρές και βαθύτατες.
Η πρόσφατη συνέντευξη του νομπελίστα οικονομολόγου Τζόζεφ Στίγκλιτς, σε συνδυασμό με τις δηλώσεις του τραπεζίτη Σάλλα για τη δραματική κατάσταση της ελληνικής οικονομίας, αναζωπύρωσαν τον προβληματισμό γύρω από τα Μνημόνια. Δεκαπέντε χρόνια μετά την επιβολή του πρώτου, οι επιπτώσεις τους παραμένουν οδυνηρές και βαθύτατες.
Η Αρχή της Κατάρρευσης
Το 2009, όταν ξέσπασε η κρίση, το ελληνικό δημόσιο χρέος ανερχόταν στα 270 δισ. ευρώ, ήτοι 126% του ΑΕΠ — ποσοστό ακόμη βιώσιμο. Σήμερα, το χρέος έχει διογκωθεί στα 407 δισ. ευρώ, αντιπροσωπεύοντας το 167% του ΑΕΠ. Η σχετική του μείωση οφείλεται στον πληθωρισμό και όχι σε ουσιαστική οικονομική ανάκαμψη. Παρά τα επιχειρήματα για «σωτήρια μέτρα», η σκληρή πραγματικότητα αποδεικνύει το αντίθετο.
Η επιβολή των Μνημονίων δεν αντιμετώπισε ποτέ σοβαρή πολιτική ή κοινωνική αντίδραση. Αντιθέτως, χαρακτηρίστηκε από συστηματική συγκάλυψη ευθυνών και εσκεμμένη παραπλάνηση. Οι κυβερνήσεις υποστήριζαν ότι «η οικονομία πάει καλά», ενώ η χώρα κατακρημνιζόταν.
Οι Έξι Καταστροφικές Υποχωρήσεις
- Παραίτηση από συμψηφισμό των κατοχικών οφειλών της Γερμανίας, οι οποίες υπερβαίνουν το ελληνικό χρέος.
- Ξεπούλημα της δημόσιας περιουσίας χωρίς στρατηγικό σχεδιασμό.
- Αποδοχή ακραίας λιτότητας, που εξάλειψε τη δυνατότητα ανάπτυξης.
- Αποδοχή του αγγλικού δικαίου ως μηχανισμού επίλυσης διαφορών με τους πιστωτές.
- Καθυστερημένο «κούρεμα» του χρέους, καταστροφικό για τα κοινωνικά ταμεία.
- Πλαστογράφηση του ΟΧΙ σε ΝΑΙ στο δημοψήφισμα του 2015.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση και ο Ρόλος των Τραπεζών
Η ΕΕ αντέδρασε με πανικό στην πιθανότητα χρεοκοπίας γερμανικών και γαλλικών τραπεζών, λόγω της έκθεσής τους σε ελληνικά ομόλογα. Αντί για μέτρα ανάκαμψης, προώθησε ένα καθεστώς δημοσιονομικής καταστολής, που επιβλήθηκε με το Δόγμα του Σοκ — όπως το περιγράφει η Ναόμι Κλάιν.
Οικονομική και Κοινωνική Κατάρρευση
Ανάπτυξη
- Το ΑΕΠ μειώθηκε κατά 27%.
- Το 2024 παραμένει κατά 15,6% χαμηλότερο από το 2007.
- Για επιστροφή στα επίπεδα του 2009, απαιτείται ετήσια ανάπτυξη 2,2% ως το 2037 — στόχος ουτοπικός.
Επενδύσεις & Παραγωγικότητα
- Οι επενδύσεις είναι 9 μονάδες κάτω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο.
- Η παραγωγικότητα είναι στο 55% της ευρωζώνης.
Κατανάλωση & Μισθοί
- Η κατανάλωση είναι 14% χαμηλότερη από την προ Μνημονίων.
- Οι Έλληνες έχασαν αγοραστική δύναμη ίση με έναν μισθό.
- Οι μισθοί είναι οι χαμηλότεροι στην ΕΕ (κατά 23,9% χαμηλότεροι από το 2009).
Ανεργία
- Απογειώθηκε στο 26% μετά τα Μνημόνια.
- Μειώθηκε μόνο λόγω μαζικής μετανάστευσης και μακροχρόνιας ανεργίας.
Δυνητική Ανάπτυξη
- Εγκατάλειψη υποδομών.
- Υποβάθμιση της υγείας και της παιδείας.
- Ξεπούλημα φυσικών πόρων.
Κοινωνικές Συνέπειες
- 1 στους 4 είναι φτωχός.
- 6 στους 10 απειλούνται με φτώχεια.
- Η Ελλάδα έχει την υψηλότερη αναλογία ατόμων με χαμηλή μόρφωση.
- Αυξημένες αυτοκτονίες και ψυχικές παθήσεις.
Αμυντική Αδυναμία & Εθνικά Θέματα
- Επί 11 χρόνια δεν ενισχύθηκε η άμυνα.
- Ενθαρρύνθηκαν αφηγήσεις όπως η «Γαλάζια Πατρίδα».
Η Θέση μας στην Ευρώπη
- Από 14η, η Ελλάδα βρίσκεται πλέον τελευταία στην ΕΕ.
- Το κατά κεφαλήν ΑΕΠ μειώθηκε από το 84,3% στο 66,4% του ευρωπαϊκού μέσου όρου.
Συμπεράσματα
Τα Μνημόνια δεν έσωσαν την Ελλάδα. Τη φτωχοποίησαν, υπονόμευσαν την κυριαρχία της, διέλυσαν την κοινωνική συνοχή και άφησαν μια οικονομία χωρίς όραμα, προοπτική ή σταθερότητα. Το χρέος, από «βιώσιμο» το 2009, έχει εξελιχθεί σε μόνιμο δεσμό εξάρτησης, με την ανεξαρτησία να αναμένεται… μόλις εξοφληθεί το 85% του.
Το παραπάνω κείμενο βασίζεται στην ομιλία της καθηγήτριας Μαρίας Νεγρεπόντη-Δελιβάνη στο Ελεύθερο Πανεπιστήμιο Χαλανδρίου (14 Μαΐου 2025).
πηγη geopolitico.gr
