Οι Ορθόδοξες έννοιες τών Αγιογραφικών αυτών φράσεων
1. Πνευματικός Θάνατος και Πνευματική Ανάσταση
2. Σωματικός Θάνατος, και Σωματική Ανάσταση
3. Πρώτη ανάσταση και δεύτερος θάνατος
Το
θέμα τής ανάστασης μπερδεύει πολλούς ανθρώπους που αγνοούν τη
διδασκαλία τής Εκκλησίας. Διαβάζουν στην Αγία Γραφή για πρώτο και
δεύτερο θάνατο, ή για πρώτη και δεύτερη ανάσταση, και οι απόψεις που
διατυπώνονται είναι πολλές. Εδώ θα προσπαθήσουμε να εξηγήσουμε
περιληπτικά αυτό το ζήτημα, σύμφωνα με τη διαχρονική εμπειρία των αγίων.
1. Πνευματικός Θάνατος και Πνευματική Ανάσταση
Όταν ο Θεός έκανε «καθ’ ομοίωσιν» τον άνθρωπο, τον προειδοποίησε ότι
δεν έπρεπε να φάει από ένα συγκεκριμένο δένδρο. Του είπε: «Τη μέρα που
θα φας απ’ αυτό, θα πεθάνεις εξάπαντος». (Γένεση 2/β΄ 17).
Κι όμως, ο Αδάμ έζησε πολλά χρόνια αφού έφαγε. (Γένεση 5/ε΄ 5). Τι
έγινε λοιπόν; Ψέματα τού είπε ο Θεός; Ή μήπως μιλούσε για ένα άλλο είδος
θανάτου, και όχι για το γνωστό μας βιολογικό θάνατο;
Στη Γένεση 2/β΄ 7, λέει για τη δημιουργία τού ανθρώπου: «Και
ενεφύσησεν εις τους μυκτήρας αυτού πνοήν ζωής, και έγεινεν ο άνθρωπος
εις ψυχήν ζώσαν».
Γιατί άραγε λέει: «ψυχήν ζώσαν»; Υπάρχει και νεκρή ψυχή; Κι αν ναι, πότε μία ψυχή είναι νεκρή;
Οι άγιοι πατέρες, διδάσκουν ότι το παραπάνω εδάφιο δεν σημαίνει ότι ο
Θεός έδωσε ζωή σε ένα νεκρό σώμα, αλλά ότι έδωσε στον Αδάμ το Άγιο
Πνεύμα, που τον ζωοποίησε πνευματικά.
Όταν λοιπόν ο Αδάμ έφαγε από τον απαγορευμένο καρπό, έχασε το Άγιο
Πνεύμα που τον ζωοποιούσε, και έγινε πλέον «Πνευματικά νεκρός», μια
«νεκρή ψυχή».
Εκεί εντοπίζεται και το νόημα τού Χριστιανικού βαπτίσματος, που
καθιστά τον άνθρωπο και πάλι ζωντανή ψυχή, όπως ήταν ο Αδάμ πριν από την
πτώση του. Αυτό φαίνεται και στο χωρίο Εφεσίους 2/β΄ 5,6: «Και ενώ
ήμασταν νεκροί για τα αμαρτήματα, μας ζωοποίησε με το Χριστό… και μας
ανέστησε μαζί του…»
Αυτά τα λόγια όμως, ο απόστολος Παύλος τα λέει χωρίς να έχει πεθάνει
ακόμα σωματικά. Δε μιλάει λοιπόν για σωματική ανάσταση, αλλά για
πνευματική.
«΄Η
αγνοείτε, ότι όσοι εβαπτίσθημεν εις Χριστόν Ιησούν, εις τον θάνατον
αυτού εβαπτίσθημεν; συνετάφημεν ουν (λοιπόν) αυτώ δια τού βαπτίσματος
εις τον θάνατον, ίνα (έτσι ώστε) ώσπερ ηγέρθει Χριστός εκ νεκρών δια
τής δόξης τού Πατρός ούτως και ημείς εν καινότητι ζωής περιπατήσωμεν.
Ει γαρ (επειδή εάν) σύμφυτοι γεγόναμεν
τω ομοιώματι τού θανάτου αυτού, αλλά και της αναστάσεως εσόμεθα. Τούτο
γινώσκοντες, ότι ο παλαιός ημών άνθρωπος συνεσταυρώθει, ίνα καταργηθεί
το σώμα τής αμαρτίας, του μηκέτι δουλεύειν ημάς τη αμαρτία… ει δε
απεθάνομεν συν Χριστώ, πιστεύομεν ότι και συζήσωμεν αυτώ». (Ρωμαίους
6/ς΄ 3 – 8).
Με το Άγιο Βάπτισμα λοιπόν, ο άνθρωπος
ανασταίνεται Πνευματικά. Αυτό φαίνεται και στο εδάφιο: Πράξεις 2/β΄
38: «Μετανοήσατε φησιν, και βαπτισθήτω έκαστος υμών επί τω ονόματι
Ιησού Χριστού εις άφεσιν αμαρτιών υμών, και λήμψεσθε την δωρεάν τού
Αγίου Πνεύματος».
Αυτό λοιπόν που έχασε ο Αδάμ όταν αμάρτησε, και τον κατέστησε
Πνευματικά Νεκρό, μπορεί ο άνθρωπος να το λάβει με το Άγιο Βάπτισμα.
Πρόκειται για «την δωρεάν τού Αγίου Πνεύματος», για «την αναγέννηση»,
για την οποία μίλησε ο Κύριος Ιησούς Χριστός στο Νικόδημο, στο Ιωάννης
3/γ΄ 3 – 8: «εάν μη τις γεννηθεί εξ ύδατος και Πνεύματος ου δύναται
εισελθείν εις την βασιλείαν τού Θεού».
Πνευματικός Θάνατος λοιπόν είναι, όταν κάποιος χάνει το Άγιο Πνεύμα, και Πνευματική Ανάσταση όταν το ξαναπαίρνει.
2. Σωματικός Θάνατος, και Σωματική Ανάσταση
Για το σωματικό θάνατο δεν χρειάζεται να πούμε πολλά, μια και τον
γνωρίζουμε όλοι μας. Όπως λοιπόν ο Πνευματικός θάνατος είναι ο χωρισμός
τής ψυχής από το Άγιο Πνεύμα, έτσι και «το σώμα χωρίς πνεύματος είναι
νεκρόν». (Ιάκωβος 2/β΄ 26).
Η λέξη «ανάσταση», σημαίνει: «ξαναστήσιμο». Για να ξαναστηθεί όμως κάτι, πρέπει πρώτα να έχει πέσει.
Στην ανάσταση αυτή, εκείνο που πέφτει, και «επιστρέφει στη γη», είναι
το σώμα. (Εκκλησιαστής 12/ιβ΄ 7). Αυτό είναι λοιπόν που «ξαναστέκεται»
στην «ανάσταση». Γι’ αυτό είναι λάθος το ότι κάποιες Προτεσταντικές
(κυρίως) ομάδες περιμένουν κάτι που το λένε «ανάσταση», αλλά δεν
πιστεύουν ότι θα λάβουν πάλι το σώμα τους. Μιλούν αόριστα για κάποιο
«ουράνιο Παράδεισο», και για την άνοδό τους στον ουρανό, χωρίς ποτέ να
εξηγούν τι είναι αυτό.
Οι Χριστιανοί όμως, δεν αρκούνται στην Πνευματική ανάσταση τού βαπτίσματος, αλλά περιμένουν «την απολύτρωση τού σώματός τους».
«και
αυτοί οίτινες έχομεν την απαρχήν τού Πνεύματος, και ημείς αυτοί
στενάζομεν εν εαυτοίς, περιμένοντες την υιοθεσίαν, την απολύτρωσιν τού
σώματος ημών. (Ρωμαίους 8/η΄ 23).
Οι Χριστιανοί δεν αρκούνται μόνο σε έναν παράδεισο ψυχών, αλλά όπως ο
Θεός προέθετε από την αρχή τής δημιουργίας τού ανθρώπου, και τα σώματα
τών ανθρώπων θα έχουν μέρος σ’ αυτό τον παράδεισο. Δεν ταλαιπωρήθηκαν
και δεν αγωνίστηκαν μόνο οι ψυχές, αλλά και τα σώματα τών Χριστιανών
στον αγώνα τους. Ομοίως, δεν αμάρτησαν μόνο οι ψυχές, αλλά και τα
σώματα τών ασεβών. Έτσι, ό,τι θα λάβει η ψυχή, θα πρέπει να λάβει και
το σώμα, είτε αυτό είναι ευλογία, είτε κατάρα. Και όπως ο Θεός
δημιούργησε τη γη για κατοικία τού ανθρώπου, σε αυτή την ίδια γη, αλλά
ανακαινισμένη, θα κατοικήσει για πάντα ο άνθρωπος. (Αποκάλυψη 21/κα΄
1,2).
«Και αυτή η κτίση, θα ελευθερωθεί από τη δουλεία τής φθοράς, στην
ελευθερία τού φωτός τών παιδιών τού Θεού». (Ρωμαίους 8/η΄ 21). «Κατά την
υπόσχεση τού Θεού, καινούργιους ουρανούς και καινούργια γη
περιμένουμε» (Β΄ Πέτρου 3/γ΄ 13).
Ομοίως με την κτίση, και το σώμα τής αναστάσεως θα είναι άφθαρτο: «οι
νεκροί θα αναστηθούν άφθαρτοι, και εμείς (οι ζώντες) θα μεταμορφωθούμε.
(Α΄ Κορινθίους 15/ιε΄ 52).
Τότε, όπως ο Κύριος Ιησούς Χριστός ήταν στη γη, αλλά ταυτόχρονα και
στον ουρανό, (Ιωάννης 3/γ΄ 13), έτσι και οι αναστημένοι Άγιοι, ενώ θα
βρίσκονται στη γη, θα ζούν ως πολίτες τού ουρανού, πράγμα που άλλωστε
συμβαίνει από τώρα. (Εφεσίους 2/β΄ 6. Εβραίους 11/ια΄ 16. 12/ιβ΄ 22,23.
Αποκάλυψις 20/κ΄ 4 – 6).
