Τα παλικάρια Ανθή και Στέργιος στο Αγώνα του 1821, από τον Μιχάλη Μπαρτσίδη"
Διάβασα προσεκτικά την ανάρτηση της κ.Σιόμου και τα ενθουσιώδη σχόλια σε αυτήν, πολλά από τα οποία προέρχονται από εκπαιδευτικούς που θα διδάξουν στα παιδιά μας ιστορία, καθώς και από κατόχους διδακτορικών στην ιστορία..
Διαβάζοντας την ανάρτησή της στο μυαλό μου ήρθε ένα άρθρο του καθηγητή Α. Βακαλόπουλου στο περιοδικό ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΑ τόμος 29, Θεσσαλονίκη 1993-1994 με τίτλο "Ιστορικές καταγραφές της πριγκίπισσας Dora d Istria στα 1863 για τη Μακεδονία και την επανάσταση της στα 1821" καθώς και το βιβλίο του Σιατιστινού Φιλ. Ζυγούρη Ιστορικά σημειώματα περί Σιατίστης και Λαογραφικά αυτής, επιμέλεια: Θεοδώρας Ζωγράφου-Βώρου, Σιάτιστα 2010, όπου διαφορετικά περιγράφονται κάποια από τα γεγονότα στα οποία αναφέρεται η ανάρτηση.
Σύμφωνα με όσα γράφει ο καθηγητής Βακαλόπουλος, η Ανθή και ο Στέργιος δεν βίωναν την αθωότητα τους στην τουρκοκρατούμενη Ανασελίτσα, αλλά στη Νάουσα, ήταν παιδιά Ναουσαίου φημισμένου αρματολού του Ολύμπου , τον οποίο σκότωσε ο Αλή πασάς. Η απόπειρα αρπαγής από έναν αγά της Νάουσας μιας φίλης της Ανθής, της Μαλουσώς, οδήγησε τον ανυπόταχτο Στέργιο και τους φίλους σε συμπλοκή με τους αφεντάδες, και στον φόνο του απαγωγέα αλλά και της Μαλουσώς, με αποτέλεσμα τα δύο αδέλφια και ο αδελφός της Μαλουσώς Νικάνορας να καταφύγουν στην Καστοριά.
Αναζήτησα το βιβλίο της Dora d Istria (1828-1888), Excursions en Roumélie et en Morée, Paris 1863, τ.1, από όπου προέρχονται οι παραπάνω πληροφορίες και διαπίστωσα πως πράγματι στο βιβλίο υπάρχει η εγκιβωτισμένη ιστορία της Ανθής και του Στέργιου σ. 221- 248, έτσι όπως σχεδόν την μεταφέρει και ο Βακαλόπουλος.
Η Dora d Istria δεν επισκέφτηκε την Μακεδονία. Γράφει αυτά που της διηγήθηκαν. Στις περιηγήσεις της την συνόδευε το Μακεδόνας Γρ. Παπαδόπουλος (1819 -1873), δάσκαλός της κάποτε στην αυλή του ηγεμόνα της Βλαχίας Αλ.Γκίκα (1834-1842), θείου της Dora d Istria. Ο Γρ.Παπαδόπουλος γνώριζε πολλούς Δυτικομακεδόνες.
Άρθρα του δημοσίευσε ο Σιατιστινός Δημ. Αργυριάδης στην πρώτη ελληνική εφημερίδα "ο Ζέφυρος του Ίστρου" που εκδόθηκε στο Βουκουρέστι το 1841-1842, με την υποστήριξη του ηγεμόνα της Βλαχίας Αλ.Γκίκα (1834-1842), του θείου της Dora d Istria, όπως προαναφέρθηκε . Μάλιστα ο Γρ. Παπαδόπουλος διατήρησε τις σχέσεις του με τον Αργυριάδη για πολλά χρόνια μετά, και ανέπτυξε σχέσεις με πολλούς Δυτικομακεδόνες που έστελναν τα παιδιά τους να φοιτήσουν στο ιδιωτικό σχολείο του. Αναμενόμενο είναι να διηγήθηκε τόσο αυτός, όσο και ο κύκλος του στη Dora d Istria πολλές ιστορίες για τη Δ.Μακεδονία και την Μακεδονία γενικότερα. Όμως όταν πρόκειται για γεγονότα που διαδραματίστηκαν 40-50 χρόνια πριν, η μνήμη ξεθωριάζει και όπως επισημαίνει και ο καθηγητής Βακαλόπουλος στα γραφόμενά της υπάρχουν και ανακρίβειες.
Η Dora d Istria, περιγράφοντας την Ανθή γράφει: "Η πολεμική της στάση, η φωτιά που έλαμπε στα μάτια της, ο αποφασιστικός τόνος των λόγων της, έκαναν τέτοια εντύπωση στο χωριό Σέλιτζα που αρκετοί χωρικοί προσφέρθηκαν να την ακολουθήσουν (στη Χαλκιδική)". Αυτή τελικά ήταν η σχέση της Ανθής με την Εράτυρα (Σέλτσα).
Όσο για τον Κ. Τζήνα που τραγουδούσε το "Ντουντούμηδες φαρδιά φορούν ... " αυτός είναι ο Σιατιστινός Κ. Τζήνος τη δράση του οποίου την γνωρίζουμε σύμφωνα με τον Φ.Ζυγούρη μόνο από προφορικές πηγές.
Διαπιστώνουμε όμως με χαρά πως μετά από τα σχόλια μας η κυρία Σιόμου διόρθωσε το αρχικό κείμενό της και έγραψε τον Σιατιστέα Κ. Τζίνα. Ελπίζουμε παρόμοιες διορθώσεις να κάνει και σε άλλα σημεία της ανάρτησής της. Η φωτογραφία από εκδήλωση των μαθητών του Γυμνασίου Σιάτιστας, όπου τραγουδούν το τραγούδι " Ντουντούμηδες... "
Καλλιόπη Μπόντα
