Το κινητό μας, μας σκοτώνει. Όχι κυριολεκτικά, όμως σίγουρα δυσκολεύουν το μυαλό και την ψυχή μας.
Ίσως
κατά ειρωνικό τρόπο, οι ίδιοι οι προγραμματιστές λογισμικού ήταν στην
πρώτη γραμμή των προσπαθειών για την επίλυση αυτού του προβλήματος
δημιουργώντας εφαρμογές που στοχεύουν να βοηθήσουν τους χρήστες να
αποσυνδεθούν από τις συσκευές τους.
Ορισμένες
εφαρμογές σάς ανταμείβουν που παραμένετε εκτός τηλεφώνου για
καθορισμένες χρονικές περιόδους. Άλλοι σας «τιμωρούν» ή σας εμποδίζουν
να αποκτήσετε εντελώς πρόσβαση σε συγκεκριμένους ιστότοπους ή
δραστηριότητες. Πώς θα βρούμε τη χρυσή τομή;
Γιατί χρειαζόμαστε βοήθεια
Η
τεχνολογία έχει σχεδιαστεί για να είναι εθιστική. Και μια κοινωνία που
«εξαρτάται από το κινητό» δυσκολεύεται να περάσει ακόμη και λίγα λεπτά
μακριά από τα smartphone με δυνατότητα εφαρμογής. Αυτός ο εθισμός έχει
συνέπειες.
Το πιο σοβαρό, φυσικά, είναι όταν
οδηγεί σε θανατηφόρα ατυχήματα, όπως αυτά που προκύπτουν από απρόσεκτη
οδήγηση ή ακόμα και τη λήψη selfie.
Αλλά έχει
επίσης σοβαρό αντίκτυπο στην ψυχική μας υγεία. Κοιτάζοντας προφίλ στο
Facebook ανθρώπων που διασκεδάζουν στα πάρτι κάνει όσους έμειναν σπίτι
να νιώθουν FOMO (να ένα ακόμη φαινόμενο - Fear Of Missing Out). Μια άλλη
μελέτη έδειξε ότι οι άνθρωποι που περνούσαν περισσότερο χρόνο
χρησιμοποιώντας τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ήταν λιγότερο χαρούμενοι.
Προσπάθεια για log out
Τα
καλά νέα είναι ότι οι περισσότεροι από εμάς δεν αγνοούμε τις αρνητικές
επιπτώσεις της τεχνολογίας και έχουμε έντονη επιθυμία να αποσυνδεθούμε.
Όπως
θα περίμενε κανείς οι επιχειρήσεις κάνουν ό,τι μπορούν για να μας
δώσουν αυτό που θέλουμε. Παραδείγματα; Μια startup με έδρα το Μπρούκλιν
που πουλά τηλέφωνα χωρίς σύνδεση στο Διαδίκτυο, ξενοδοχεία που
προσφέρουν εκπτώσεις στις οικογένειες εάν εγκαταλείψουν τα κινητά τους
κατά τη διάρκεια της διαμονής τους και θέρετρα που δημιουργούν πακέτα
βασισμένα στην ιδέα της δημιουργίας ιερών χώρων όπου οι καταναλωτές
αφήνουν τις συσκευές τους στο σπίτι .
Και οι
προγραμματιστές εφαρμογών έχουν επίσης ανταποκριθεί στην πρόκληση με
λογισμικό που στοχεύει να μας βοηθήσει να χρησιμοποιούμε λιγότερο τα
τηλέφωνά μας.
Η εφαρμογή χρόνου οθόνης της
Apple είναι ένα καλό πρώτο βήμα γιατί σας δείχνει πόσο χρόνο ξοδεύετε σε
εφαρμογές και ιστότοπους – και πιθανώς να εντοπίσετε πότε ξεφεύγετε!
Ωστόσο, πολλές εφαρμογές προχωρούν πολύ περισσότερο...
Η
έρευνα προτείνει ότι θα πρέπει να κάνετε λήψη εφαρμογών που σας ζητούν
να θέσετε συγκεκριμένους στόχους που συνδέονται με συγκεκριμένες
ενέργειες. Η ανάληψη δεσμεύσεων εκ των προτέρων μπορεί να είναι ένα
ισχυρό κίνητρο, ακόμη περισσότερο από τα οικονομικά κίνητρα.
Για
παράδειγμα, το Moment ζητά από τους χρήστες να ορίσουν συγκεκριμένους
στόχους περιορισμού της τεχνολογίας που συνδέονται με τις καθημερινές
τους ενέργειες, όπως η ρύθμιση μιας ειδοποίησης όταν σηκώνετε το
τηλέφωνο κατά τη διάρκεια του δείπνου.
Το
Offtime προτρέπει τους χρήστες με προειδοποιήσεις όταν πρόκειται να
υπερβούν τα όρια για μια διαδικτυακή δραστηριότητα που έχουν ορίσει.
Το
Flipd το πηγαίνει ένα βήμα παραπέρα και ουσιαστικά αποκλείει εντελώς
ορισμένες εφαρμογές τηλεφώνου μόλις οι χρήστες ξεπεράσουν τους
προκαθορισμένους στόχους –ακόμα κι αν προσπαθήσετε να επαναφέρετε τη
συσκευή– καθιστώντας την την απόλυτη εφαρμογή δέσμευσης.
Ομοίως,
το Cold Turkey Blocker εμποδίζει τους χρήστες να έχουν κυριολεκτικά
πρόσβαση σε οποιαδήποτε άλλη λειτουργία των υπολογιστών τους για
ορισμένο χρονικό διάστημα έως ότου ολοκληρώσουν τους στόχους που έχουν
θέσει μόνοι τους, όπως το γράψιμο. Αν και αυτό μπορεί να μην επηρεάσει
τη χρήση του τηλεφώνου, θα μπορούσε να σας βοηθήσει να είστε πιο
παραγωγικοί στην εργασία.
Οι προεπιλογές είναι φίλοι σας
Ένα
άλλο χρήσιμο χαρακτηριστικό σε μια εφαρμογή περιλαμβάνει τη διαμόρφωση
προεπιλεγμένων ρυθμίσεων για την ενθάρρυνση λιγότερης χρήσης
τεχνολογίας.
Στο βραβευμένο βιβλίο τους
«Nudge», ο νομπελίστας Richard Thaler και ο καθηγητής νομικής στο
Χάρβαρντ, Cass Sunstein, έδειξαν πώς η προσαρμογή της προεπιλογής για το
συνταξιοδοτικό πρόγραμμα μιας εταιρείας – όπως η απαίτηση από τους
υπαλλήλους να εξαιρεθούν αντί να συμμετάσχουν – διευκολύνει την επίτευξη
ένας στόχος σαν να αποταμιεύσεις αρκετά για τα χρυσά σου χρόνια.
Οι
εφαρμογές του τηλεφώνου σας μπορούν επίσης να επωφεληθούν από αυτήν την
τεχνική. Το Freedom, για παράδειγμα, είναι μια εφαρμογή που αποκλείει
αυτόματα τους χρήστες από την επίσκεψη σε εφαρμογές και ιστότοπους που
αποσπούν την προσοχή, όπως μέσα κοινωνικής δικτύωσης και
βιντεοπαιχνίδια. Δυστυχώς, είναι μία από τις εφαρμογές που αφαίρεσε η
Apple από το κατάστημά της.
Αλλάζει τυχαία την
προεπιλεγμένη ρύθμιση ενός δωματίου – όπως η τραπεζαρία – ώστε να είναι
χωρίς τηλέφωνο και οθόνη, χρησιμοποιώντας έναν αισθητήρα και μια
εφαρμογή για αυτόματη απενεργοποίηση όλων των συσκευών όταν βρίσκονται
σε κοντινή απόσταση.
Επιβραβεύσεις και τιμωρίες
Η προσφορά ανταμοιβών είναι μια άλλη στρατηγική που βασίζεται στην έρευνα συμπεριφοράς.
Τείνουμε
να εκτιμούμε ιδιαίτερα τις ανταμοιβές που κερδίζονται μέσω προσπάθειας,
ακόμη και όταν δεν έχουν αξία σε μετρητά. Πράγματι, το λογισμικό
smartphone συχνά εκμεταλλεύεται αυτή την ιδέα, όπως σε διάφορες
εφαρμογές που προσφέρουν "σήματα" για την επίτευξη ορισμένων καθημερινών
ορόσημων φυσικής κατάστασης.