Τελευταια Νεα

6/trending/recent
Type Here to Get Search Results !

Σιάτιστα: Ιερός Ναός προς τιμήν του Προφήτου Ηλιού


Στο λόφο μεταξύ Χώρας-Γεράνειας, από τον οποίον μπορεί κανείς να απολαύσει το ομορφότερο ηλιοβασίλεμα, βρίσκεται η εκκλησία του Προφήτη Ηλία. Ο ναός κτίστηκε το 1701 επί αρχιερατείας του Ζωσιμά, όπως δηλώνει επιγραφή στο υπέρθυρο του ναού, προς τιμήν των θαυματουργών προφητών Ηλιού και Ελισσαίου. Είναι μια τρίκλιτη ξυλόστεγη βασιλική, με υπερυψωμένο νάρθηκα/γυναικωνίτη στο δυτικό μέρος και ένα μονόχωρο παρεκκλήσι στη βόρεια πλευρά, αφιερωμένο στον Άγιο Χαράλαμπο. Συνέχεια του παρεκκλησιού αυτού είναι ένας χώρος ο οποίος παίζει το ρόλο εξωνάρθηκα, έτσι ώστε παρεκκλήσι και εξωνάρθηκας να καταλαμβάνουν όλο το μήκος της βόρειας πλευράς του ναού. Ο κυρίως ναός με το γυναικωνίτη φαίνεται πως αποτελούσαν τον αρχικό πυρήνα του ναού, ενώ ο εξωνάρθηκας με το παρεκκλήσι δημιουργήθηκαν αργότερα, πιθανόν με το κλείσιμο κάποιου χαγιατιού, το οποίο υπήρχε στην ίδια θέση, και τη μετατροπή του σε παρεκκλήσι και εξωνάρθηκα. 

Σύμφωνα με την επιγραφή ο κυρίως ναός διακοσμήθηκε μεταξύ 1740-1742 και οι εντυπωσιακές αγιογραφίες του νάρθηκα έγιναν το 1744 από τον Ηπειρώτη Αναστάσιο Ιωάννου Καλούδη και τους αδελφούς του. Στην εκκλησία αυτή, εκτός από την εντυπωσιακή «Ρίζα του Ιεσσαί» με τους Έλληνες σοφούς, υπάρχει κατά τον Σωτήριο Κίσσα η μοναδική ίσως παράσταση στον ελληνικό χώρο των Αγίων Επταρίθμων. Οι Άγιοι Επτάριθμοι είναι οι φωτιστές των Σλάβων Άγιος Κύριλλος και Άγιος Μεθόδιος και οι πέντε σπουδαιότεροι Μαθητές τους, Άγιος Ναούμ, Άγιος Κλήμης, Άγιος Σάββας, Άγιος Αγγελάριος και Άγιος Γοράσδων. Ο Σ. Κίσσας αναφέρει σε εισήγησή του[1] ότι το 1720 είχε τυπωθεί ήδη στη Βενετία η πρώτη ακολουθία των Αγίων Επταρίθμων και η ακολουθία τους ξανατυπώθηκε στο τυπογραφείο της Μοσχόπολης στα 1742. Αυτά τα φυλλάδια είχε πάρει ο κλήρος της Σιάτιστας να τα χρησιμοποιήσει και έγινε και η εικαστική τους απεικόνιση. Οπωσδήποτε όμως η απεικόνιση σχετίζεται και με το γεγονός ότι ο Μητροπολίτης Σισανίου Ζωσιμάς υπήρξε δύο φορές Αρχιεπίσκοπος Αχρίδας (Ζωή Γοδόση, Με αφορμή τις τοιχογραφίες του Ιερού ναού του Ιωάννη Προδρόμου, σελ. 70).

Η απεικόνιση αρχαίων Ελλήνων σοφών, κυρίως στο νάρθηκα των ναών αλλά και σε τράπεζες Μοναστηριών, εμφανίζεται ήδη από το 10ο αι. μ.Χ. και δεν περιορίζεται στον ελλαδικό χώρο, απαντάται και στην Κωνσταντινούπολη, στη Μ. Ασία, στη Βουλγαρία, στη Ρουμανία.

Σχετικά με το φαινόμενο της απεικόνισης των Ελλήνων φιλοσόφων δεν υπάρχει ομοφωνία μεταξύ των μελετητών, π.χ. ο Α. Ξυγγόπουλος θεωρεί ότι οι σοφοί εντάσσονται μέσα στο εικονογραφικό θέμα της «Ρίζας του Ιεσσαί», που αναπαριστά τη γενεαλογία του Χριστού. Ειδικά από το 16ο αι. και ως το 18ο στη Ρίζα του Ιεσσαί συγκαταλέγονται μεταξύ των αμέσων προγόνων του Χριστού και οι προφήτες και όσοι άλλοι μίλησαν για την έλευση του Σωτήρος και σ’ αυτούς τους δεύτερους οι Βυζαντινοί κατέτασσαν και τους Έλληνες σοφούς /φιλοσόφους. 

Ο Κ. Σπετσιέρης θεωρεί ότι η απεικόνιση αυτών των σοφών είναι πράξη καθαγιασμού τους και αναγνώριση της προσπάθειας «των Ελλήνων φιλοσόφων κατά τους έξι π.Χ. αιώνας να υπερβούν την πολυθεΐαν και να διαμορφώσουν μίαν υψηλοτέραν ιδέαν περί πνευματικού θεού…», να προετοιμάσουν έτσι το δρόμο για τη χριστιανική διδασκαλία.

Ο Φ. Κ. Βώρος θεωρεί ότι το φαινόμενο της εικονογράφησης/ απεικόνισης των Ελλήνων σοφών στις εκκλησίες το 16ο -18ο αι. είναι σύμπτωμα και έκφραση εθνικής αφύπνισης, προσπάθεια προβολής και ανασύνδεσης με το παρελθόν μας, την κλασική αρχαιότητα.

Εξαιρετικής τεχνοτροπίας είναι και το τέμπλο, το οποίο στην κορυφή του, κάτω από τα «λυπηρά», φέρει τη χρονολογία 1786 και το όνομα του ξυλογλύπτη ΜΑΝΩΛΙ[2], ο οποίος πρέπει να είναι ο ίδιος που φιλοτέχνησε τμήμα[3] από το τέμπλο του ναού του Αγίου Δημητρίου. Μία από τις εικόνες του τέμπλου απεικονίζει τον Άγιο Νικόλαο, ιστορήθη το 1787 δια χειρός Νικολάου και αποτελεί αφιέρωση του Δημητρίου και των γονέων αυτού Νικολάου Χατζημιχαήλ στο ναό. Παλιότερα, παραμονή του Προφήτη Ηλία στο ναό γινόταν μεγάλο πανηγύρι από τη συντεχνία των γουναράδων, καθώς ο Προφήτης Ηλίας θεωρείται προστάτης τους και συγκέντρωνε πολύ κόσμο, ενώ οι αγροφύλακες έφερναν να ευλογήσουν τα πρώτα άγουρα σταφύλια[4].Με την ΥΑ 24946/26-8-1967 (ΦΕΚ 606/Β/3-10-1967) ο Ι. Ναός Προφήτη Ηλία στη Σιάτιστα χαρακτηρίστηκε ιστορικό διατηρητέο μνημείο.



[1]Σωτήριος Κίσσας, Οι εκκλησίες στη Σιάτιστα…, σελ.41.

[2]Τη χρονολογία του τέμπλου και το δυσανάγνωστο όνομα του ξυλογλύπτη κατόρθωσε να αναγνωρίσει ο Δρ. Νικόλαος Σιώκης.

[3] Βλ. σελ. 141 του βιβλίου της Καλλιόπης Μπόντα-Ντουμανάκη, Από την Πολιτιστική Κληρονομιά της Σιάτιστας: ΙΙ. Εκκλησίες-Αρχοντικά-Δημόσια κτήρια.

[4]Φ. Ζυγούρη, Ιστορικά σημειώματα περί Σιατίστης και λαογραφικά αυτής, σελ.208.

ΠΗΓΗ

Καλλιόπης Μπόντα-Ντουμανάκη, Από την Πολιτιστική Κληρονομιά της Σιάτιστας: ΙΙ. Εκκλησίες-Αρχοντικά-Δημόσια κτήρια.

 

siatistanews.gr

 

https://news.google.com/publications/CAAqBwgKMKTBmwsw6MuzAw?hl=el&gl=GR&ceid=GR%3Ael


Top Post Ad

Below Post Ad

https://news.google.com/publications/CAAqBwgKMKTBmwsw6MuzAw?hl=el&gl=GR&ceid=GR%3Ael