Περπάτησαν 314 χιλιόμετρα για να αναδείξουν την περιβαλλοντική καταστροφή που προκαλείται από τα αιολικά πάρκα και τις ανεμογεννήτριες
Για πότε βρέθηκαν να συζητούν την ιδέα. Για πότε ακούστηκε στους πρώτους ως «τρέλα» και μετά αγκαλιάστηκε στην πράξη από δεκάδες. Για πότε συναντήθηκαν στο μετρό κι ανέβηκαν στην πρώτη κορυφή. Για πότε περπάτησαν 314 χιλιόμετρα με τα πόδια και μετά βρέθηκαν ξανά στο ίδιο μετρό έχοντας ολοκληρώσει ένα εγχείρημα που έμοιαζε ανέφικτο, ακόμη μάλλον δεν το έχουν συνειδητοποιήσει.
Ο λόγος για τους 50 περίπου πεζοπόρους που ενώθηκαν πέρυσι το καλοκαίρι στην Αθήνα από διάφορα σημεία της χώρας κι αποφάσισαν να διασχίσουν τις κορυφές των βουνών από την Αττική έως τα Άγραφα και τη Θεσσαλία, με σκοπό ν’ αναδείξουν τις καταστροφές που θα προκληθούν στο περιβάλλον από την εγκατάσταση εκατοντάδων ανεμογεννητριών, όπως σχεδιάζεται, και τη ζημιά που ήδη έχει προλάβει να γίνει από τις δεκάδες εγκατεστημένες.
Πεζοπορούσαν από 8 έως 14 ώρες τη μέρα
Με μπάκπακ και δεμένα πάνω υποστρώματα, κοντομάνικα μπλουζάκια κι αντιφασιστικές κονκάρδες στο ύψος της καρδιάς, οι πεζοπόροι ξεκίνησαν τη μεγάλη τους πορεία στις 21 Αυγούστου από το βουνό του Κιθαιρώνα και την ολοκλήρωσαν στις 4 Σεπτεμβρίου στο διάσελο της Νιάλας στα Άγραφα. Περπατούσαν από 8 έως 14 ώρες τη μέρα, κοιμόντουσαν πολλές από αυτές στη σκηνή και τις υπόλοιπες σε χώρους όπου τους φιλοξενούσαν οι ντόπιοι, κατάφεραν ν’ ανέβουν μια κι έξω 1.700 μέτρα σε μία από τις πολλές τους αναβάσεις.
Ανάμεσά τους βρίσκονταν άνθρωποι που είχαν μικρή έως μηδενική εμπειρία στη διαδικασία, αλλά ισχυρότατο πνεύμα ομαδικότητας. Κάποιοι με γκρίζα μαλλιά και πιο πολλά χρόνια στην πλάτη, αλλά με άκαμπτη θέληση ν’ αντέξουν. Ένας μελισσοκόμος από την Ικαρία που περπατούσε ξυπόλητος, όπως κάνει εδώ και δύο χρόνια, αλλά κανένα αγκάθι ή πέτρα στον δρόμο του δεν τον πτοεί, ενώ αργότερα θα εντασσόταν κι ένας σκύλος εγκαταλείποντας φύλακα αιολικών στα Βαρδούσια και συνοδεύοντας την αποστολή για τα υπόλοιπα 120 χιλιόμετρα.
Αντί για θρόισμα από έλατα, βουητό
Στον δρόμο τους συνάντησαν πάνω από 100 ανεμογεννήτριες, από τις οποίες οι 44 ήταν εγκατεστημένες στον Κιθαιρώνα και την ορεινή του γραμμή. «Δεν μπορείς να δεις θέα. Δεν υπάρχει θέα. Σου τραβάει το μάτι η κατασκευή αναγκαστικά. Δεν ακούς το θρόισμα από τα έλατα, αλλά ένα βουητό. Σ’ ένα μονοπάτι στενό, δύσκολο, με βράχια, συναντάς κάθε εκατό μέτρα περιφράξεις με συρματόπλεγμα. Να περάσεις από πού; Δεν μιλάμε για λιβάδι. Να περπατήσεις εκεί ξανά γιατί; Τα στοιχεία που συνέβαλλαν στη ψυχική σου ανάταση από την καταπόνηση της πόλης έχουν χαθεί» μας λένε μέλη της συνέλευσης οδοιπορικού.
Δυσαρμονία και κόκκινα φώτα τη νύχτα
Η δυσαρμονία ήταν ορατή σε όλες τις περιοχές με ανεμογεννήτριες. Σε μια ανύποπτη έκταση για την ομορφιά που μπορεί να φιλοξενήσει, αντίκρισαν ένα παιδάκι να στέκεται δίπλα στην πόρτα παλιού αγροτικού και να τρέχει την επόμενη στιγμή στο μέρος ενός αλόγου που βρισκόταν ελάχιστα πιο πέρα. Πίσω τους είχαν μια καταπράσινη πλαγιά κι έναν ουρανό με απαλά χρώματα. Μια εικόνα με απλότητα που θα μπορούσε να ανήκει σε μια δεκαετία με ζωντανότερη την ύπαιθρο. Μόνο που, σε αντίθεση με παλιότερα, το βλέμμα δεν χάνεται στον απέραντο ορίζοντα, αλλά σκοντάφτει σε λευκούς πυλώνες με έλικες και ύψος που αν τους ξάπλωνες κάτω, θα έφταναν στα μισά του λόφου.
Το σημείο βρισκόταν στο χωριό Αγία Άννα, γνωστό κι ως Κούκουρα. Φωλιάζει στις πλαγιές του Ελικώνα, όπου έχουν μπει μέχρι στιγμής 62 ανεμογεννήτριες. «Μπορεί να είμαστε λίγοι, άλλα έχουμε υποχρέωση να παραδώσουμε τα βουνά μας καθαρά και όμορφα στα παιδιά μας» τόνισαν τα μέλη της μαχητικής επιτροπής του χωριού, υποδεχόμενα θερμά τους πεζοπόρους σε σχετική εκδήλωση. Ήταν ακόμη ένα βράδυ κάτω απ’ τα έλατα και τα μεγάλα δέντρα. Με τη διαφορά ότι στο βάθος, πάνω από τις κορφές τους, αναβόσβηναν απ’ το βουνό κόκκινα φώτα, κάθε ένα από τα οποία βρίσκεται πάνω σε μια ανεμογεννήτρια προειδοποιώντας για την ύπαρξή της και διαταράσσοντας το βαθύ, ανέγγιχτο μέχρι πρότινος σκοτάδι.
Σε αντίθεση πάντως με την ανοιχτά εκπεφρασμένη βούληση της τοπικής κοινωνίας, οι άδειες για την εγκατάσταση επιπλέον ανεμογεννητριών συνεχίζουν να εκδίδονται κανονικά. Η επιχειρηματική φιλοδοξία δεν σταματά καν στις ψηλότερες κορυφές του βουνού, όπως είναι ο Ζαγαράς, το Τσίβερι και η Μεγάλη Λούτσα, με την κυβέρνηση, και ειδικότερα το υπουργείο Περιβάλλοντος, να στέκεται αρωγός, εγκρίνοντας άδειες ακόμη και στις περιπτώσεις που η γνωμοδότηση περιφερειών και περιβαλλοντικών φορέων είναι αρνητική.
Η διαδρομή και σε ντοκιμαντέρ
Την ευκαιρία να περπατήσει κανείς νοητά στις κορυφές των βουνών που απειλούνται δίνει το ντοκιμαντέρ που δημιουργήθηκε για το εγχείρημα και ανέβηκε πριν λίγες ημέρες στο ΥouΤube.
Το βίντεο συμπτύσσει με πληρότητα και χωρίς να κουράζει την εμπειρία των δύο εβδομάδων σε 58 λεπτά, συνδυάζει αρμονικά εικόνες από την ύπαιθρο με ορχηστρικές μουσικές, φέρνει συγκίνηση όταν τραγουδούν α καπέλα τα μέλη της ομάδας στην κορυφή του βουνού το κρητικό «αγρίμια κι αγριμάκια μου», από στίχο του οποίου πάρθηκε κι ο τίτλος του ντοκιμαντέρ «Γκρεμνά 'ναι εμάς οι τόποι μας».
Παρατίθενται επίσης ορισμένα ενδιαφέροντα και λιγότερο προβεβλημένα ιστορικά στοιχεία, όπως η μικρή περίοδος συμφιλίωσης κατά τον εμφύλιο μεταξύ Δημοκρατικού και Εθνικού Στρατού σ’ ένα από τα μέτωπα που υπήρχαν στ’ Άγραφα.
Ειδικότερα, την άνοιξη του 1947, «η παγωνιά επέβαλε ανακωχή στις δύο πλευρές, με αντάρτες και στρατιώτες να δίνουν τα χέρια, να χαμογελούν, ν’ αφήνουν στην άκρη τις μεγάλες διαφορές και να βολεύονται στα αντίσκηνα μοιράζοντας μεταξύ τους κουβέρτες, κονιάκ σταφίδες, ψωμί και σοκολάτες».
Φωνή μιας ζωής που δεν έχει φωνή
Το βουνό είναι παράγοντας ψυχικής ισοροπίας, υπάρχει πριν από εμάς και πρέπει να φροντίσουμε να υπάρχει και μετά απο εμάς, λένε τα μέλη της συνέλευσης των "περιηγητών"
Τα βουνά αποτελούν σημεία αναφοράς για τις τοπικές κοινωνίες. Υπάρχουν πριν από αυτές και κάθε μία απ’ τις γενιές που έρχονται μεγαλώνει βλέποντάς τα. «Είναι παράγοντας ψυχικής ισορροπίας. Ένα στήριγμα που δεν χάνεται ποτέ σ’ έναν διαρκώς μεταβαλλόμενο κόσμο» λένε μέλη της συνέλευσης, εξηγώντας τη σημασία να μην προχωρούν παρεμβάσεις που αλλοιώνουν τη φυσιογνωμία τους.
Για κάθε μέρος που αντίκριζαν στο μεγάλο τους οδοιπορικό γνώριζαν ότι σε επόμενη επίσκεψη θα μπορούσε να είναι πολύ διαφορετικό. Με χαρακιές και λιγότερα δέντρα στις πλαγιές του από δρόμους που διανοίχθηκαν. Με φαγωμένες κορυφογραμμές από κρατήρες τσιμέντου και μεγάλα γήπεδα από λευκά χαλίκια που έγιναν για να μπουν οι γιγάντιες ανεμογεννήτριες.
Η Κίρφη θα είναι διαφορετική με 14 ανεμογεννήτριες στην πλάτη. Η Οίτη με 15. Η Οξυά με 17. Πόσο μάλλον με ακόμη περισσότερες, για τις οποίες εκκρεμούν αδειοδοτήσεις. Πόσο μάλλον τα Άγραφα, με τον εξωπραγματικό αριθμό των 526 ανεμογεννητριών σε περιοχές Natura και μη. Σε μία από αυτές, στον Τύμπανο Αργιθέας, οι εργασίες για την εγκατάσταση των πρώτων 8 έχουν ήδη ξεκινήσει, με την τοπική κοινωνία ν’ αντιδρά και να καλεί σε συγκέντρωση διαμαρτυρίας την προσεχή Κυριακή (6.6) στις 9.30 το πρωί.
«Υπερασπιζόμαστε τη ζωή που δεν έχει φωνή. Υπερασπιζόμαστε το βουνό, τα φυτά και τα δέντρα που αγνοούν την καταστροφή που επέρχεται» σημειώνει η ομάδα του οδοιπορικού.
Κάθε βράδυ συνέλευση
Με το δάχτυλο επί ενός ανοιχτού χάρτη, στο ύψος της μέσης κάποιου μέλους ή ακουμπισμένου σ’ ένα εύκαιρο τραπέζι, τα μέλη του οδοιπορικού αποφάσιζαν συλλογικά κάθε ημέρα προς ποιο σημείο θα κινηθούν κι από ποιο μονοπάτι ήταν καλύτερα να βαδίσουν. Παρά την απουσία εμπειρίας σε αρκετούς, η αυτοοργάνωση λειτούργησε ως ικανό μοντέλο ώστε να κυλήσει μέχρι το τελευταίο από τα 314 χιλιόμετρα η διαδικασία χωρίς πρόβλημα, ενώ έκαναν συνέλευση στο τέλος της κάθε ημέρας.
«Δεν χρειάζεται να σου οργανώσει κάποιος τα πάντα, δεν χρειάζεται να σ' τα φτιάξει και να ακολουθήσεις. Ξεκινήσαμε από την αρχή συζητώντας μαζί για τα πάντα, από τα κατσαρολικά που έπρεπε να πάρουμε μέχρι τις σκηνές και τον εξοπλισμό».
Τη διαδικασία από κάτω υποστήριξαν κι εκείνοι που υποδέχονταν τους πεζοπόρους. «Δεν ήταν μόνο ότι μας έδωσαν να φάμε. Στην Αγία Άννα οι άνθρωποι καθάρισαν στην εντέλεια το παλιό σχολείο και μας φιλοξένησαν. Μας έκαναν να αισθανθούμε ότι δεν είμαστε απλώς κάποιοι παλαβοί, κοιτάζοντας περίεργα, αλλά άνθρωποι που ξέρουν από παλιά».
