Υστεροαρχαϊκός ναός εντοπίστηκε σε κεντρικό σημείο του ιερού της Αμαρυσίας Αρτέμιδος,
κατά την φετινή ανασκαφική περίοδο, που πραγματοποιήθηκε το διάστημα
από 20-7-2020 έως 28-8-2020 στο πλαίσιο του πενταετούς προγράμματος
(2020-2024) αρχαιολογικής έρευνας, υπό τη διεύθυνση της αρχαιολόγου κ.
Αμαλίας Καραπασχαλίδου και με επικεφαλής από πλευράς της Ελβετικής
Αρχαιολογικής Σχολής, τον κ. Karl Reber, Διευθυντή της Σχολής, και τη
συμμετοχή μικρού αριθμού Ελλήνων και Ελβετών φοιτητών, λόγω της
πανδημίας του κοροναϊού.
Η ταύτιση του αρχαιολογικού χώρου στην θέση Παλαιοεκκλησιές/ Παλαιοχώρια,στα ανατολικά της σύγχρονης Αμαρύνθου,
με το ιερό της Αμαρυσίας Αρτέμιδος, το οποίο αναφέρεται σε διάφορες
αρχαίες πηγές και υπήρξε το σημαντικότερο ιερό της Εύβοιας, κατέστη
δυνατή το 2017 στο πλαίσιο πενταετούς ανασκαφικού προγράμματος
συνεργασίας (2015-2019) μεταξύ της Εφορείας Αρχαιοτήτων Ευβοίας και της
Ελβετικής Αρχαιολογικής Σχολής στην Ελλάδα.
Σε ό,τι αφορά τον υστεροαρχαϊκό ναό που εντοπίστηκε κατά τη φετινή
ανασκαφική περίοδο, πρόκειται για κτήριο διαστάσεων 10 × 30 μ. με μία
κιονοστοιχία στον κεντρικό άξονα, από το οποίο σώζεται το συμπαγές
θεμέλιο, στο εσωτερικό του οποίου βρέθηκε τοίχος προγενέστερης φάσης και
εσχάρα με ίχνη φωτιάς.
Κατά το τελευταίο τέταρτο του 6ου αι. π.Χ σε επαφή με τα θεμέλια του
κτηρίου εναποτέθηκαν αναθήματα του 7ου και 6ου αι. π.Χ. και συγκεκριμένα
μελανόμορφα αγγεία (όπως ένας αμφορέας με παράσταση Μέδουσας), πήλινα
ειδώλια, σφραγιδόλιθοι σε σχήμα σκαραβαίου και ειδώλια από φαγεντιανή
εισηγμένα από την Ανατολική Μεσόγειο, αλλά και αγγεία τοπικής παραγωγής
όπως πρόχοι με ψηλό λαιμό και υδρίσκες, όμοιου τύπου με αγγεία που έχουν
βρεθεί σε μεγάλο αριθμό στις ανασκαφές των αρχαϊκών χώρων λατρείας
γυναικείων θεοτήτων στην Ερέτρια.
Τα εν λόγω ευρήματα τεκμηριώνουν τη συμμετοχή του ιερού της Αμαρυσίας
Αρτέμιδος στις θρησκευτικές πρακτικές των Ερετριέων και των Ευβοέων
γενικότερα, καθώς και τις εμπορικές σχέσεις της περιοχής της Αμαρύνθου
με την Ανατολική Μεσόγειο.
