Επιστήμονες περί Θεού (Α)

Περιέργως, έχουμε πολλούς “επιστήμονες” που διαφημίζουν την υποτιθέμενη ανυπαρξία του Θεού (με οποιαδήποτε έννοια), στηριζόμενοι σε “επιστημονικά” δεδομένα.

Βέβαια αγνοούν το γεγονός ότι εάν ο Θεός μπορούσε να μετρηθεί και να οριοθετηθεί με πειράματα, δεν θα ήταν Θεός αλλά μέρος του υλικού κόσμου! Είναι σα να θέλει κάποιος με τις 5 αισθήσεις του να αντιληφθεί και να αξιολογήσει την φύση των κβάζαρ, χωρίς ποτέ να έχει ασχοληθεί με την φυσική και την χημεία!

Κάθε ημέρα, για τις επόμενες 5 ημέρες, θα δημοσιεύουμε απόψεις μεγάλων επιστημόνων σχετικά με την ύπαρξη του Θεού.. Αξίζει να διαβάσουμε, έστω και από περιέργεια, τις τοποθετήσεις των κατεξοχήν ανθρώπων της επιστήμης. Κανείς δεν υποχρεώνεται να πιστεύει στον Θεό! Αλλά είναι διαφορετικό πράγμα να μην πιστεύεις στον Θεό (που είναι απόλυτο δικαίωμά σου) και διαφορετικό πράγμα να λες ότι η επιστήμη έχει αποδείξει ότι δεν υπάρχει Θεός!!!

1-Φρεντ Χόϋλ (Βρετανός αστροφυσικός): «Μια ερμηνεία των δεδομένων βάσει κοινής λογικής, υποδηλώνει πως κάποια υπέρ-διάνοια έχει παίξει με την φυσική, καθώς και την χημεία και την βιολογία, και πως δεν υφίστανται τυφλές δυνάμεις στην φύση που να είναι αξιόλογες. Οι αριθμοί που προκύπτουν από τον υπολογισμό των δεδομένων, μου φαίνονται τόσο συγκλονιστικοί, ώστε να τοποθετούν αυτό το ενδεχόμενο σχεδόν εκτός έρευνας.» (2)

2-Τζωρτζ Έλλις (Βρετανός αστροφυσικός): «Παρατηρούνται εκπληκτικοί μικρο-συντονισμοί στους νόμους, οι οποίοι κάνουν δυνατή αυτή την πολυπλοκότητα. Η συνειδητοποίηση της πολυπλοκότητας των όσων πραγματοποιούνται, καθιστούν αδύνατον να μην χρησιμοποιηθεί η λέξη «θαύμα», χωρίς να παίρνουμε κάποια θέση ως προς το οντολογικό κύρος της λέξεως αυτής.» (3)

3-Πωλ Ντέϊβης (Βρετανός αστροφυσικός): «Για μένα, υπάρχουν ισχυρές αποδείξεις ότι κάτι συμβαίνει πίσω απ’; όλα αυτά …; Μοιάζει σαν κάποιος να έχει ρυθμίσει λεπτομερώς τους αριθμούς της φύσης, προκειμένου να συνθέσει το Σύμπαν …; Η εντύπωση (ύπαρξης) σχεδιασμού είναι συντριπτική.» (4)

«Οι νόμοι [της φυσικής] … μοιάζουν να είναι προϊόν ενός εξαιρετικά ευφυούς σχεδίου… Το Σύμπαν πρέπει να έχει κάποιο σκοπό.» (5)

4-Αλαν Σάντετζ (βραβείο αστρονομίας Crawford): «Το βρίσκω πολύ απίθανο μια τέτοια τάξη να προήλθε από το χάος. Πρέπει να υπάρχει κάποια οργανωτική αρχή. Για μένα, ο Θεός είναι μυστήριο, αλλά είναι και η εξήγηση του θαύματος τής ύπαρξης -; τού γιατί υπάρχει κάτι αντί για τίποτε» (6)

5-Τζων Οκήφ (αστρονόμος της NASA): «Με αστρονομικά μέτρα, είμαστε μια παραχαϊδεμένη, πολυαγαπημένη ομάδα πλασμάτων… Αν το Σύμπαν δεν είχε φτιαχτεί με μια απολύτως καθοριστική ακρίβεια, δεν επρόκειτο ποτέ να υπάρξουμε. Είναι η γνώμη μου, πως αυτές οι συγκυρίες δείχνουν πως το σύμπαν δημιουργήθηκε για να το κατοικεί ο άνθρωπος.» (7)

6-Τζωρτζ Γρήνστάϊν (αστρονόμος): «Καθώς επιβλέπουμε όλες τις αποδείξεις, η σκέψη επίμονα εγείρεται, πως κάποιος υπερφυσικός παράγοντας -; ή -;μάλλον- Παράγοντας, πρέπει να εμπλέκεται. Είναι δυνατόν, έτσι ξαφνικά, άθελά μας, να σκοντάψαμε πάνω σε επιστημονικές αποδείξεις της ύπαρξης ενός Υπέρτατου Όντος; Μήπως ο Θεός ήταν αυτός που επενέβη και τόσο προνοητικά χειροτέχνησε τον Κόσμο προς όφελός μας; (8)

7-Άρθουρος Έντιγκτον (αστροφυσικός): «Η ιδέα ενός συμπαντικού νοός ή Λόγου θα ήταν, νομίζω, ένα μάλλον εφικτό συμπέρασμα εν όψει της παρούσης καταστάσεως της επιστημονικής θεωρίας.» (9)

8-Αρνώ Πενζίας (Βραβείο Νόμπελ Φυσικής): «Η Αστρονομία μας οδηγεί σε ένα μοναδικό συμβάν, ένα σύμπαν που δημιουργήθηκε εκ του μηδενός, που διαθέτει εκείνη την πολύ λεπτή ισορροπία που χρειάζεται για να παρέχονται οι ακριβείς συνθήκες που επιτρέπουν την ζωή, και που έχει ένα υποκείμενο (υπερφυσικό’;, θα το έλεγε κανείς) σχέδιο.» (10)

9-Ρότζερ Πένροουζ (μαθηματικός και συγγραφέας): «Εγώ θα έλεγα πως το σύμπαν έχει κάποιο σκοπό. Δεν βρίσκεται εκεί, έτσι, κάπως, κατά τύχη.» (11)

10-Τόνυ Ρόθμαν (φυσικός): «Όταν είμαστε αντιμέτωποι με την τάξη και την ομορφιά του σύμπαντος και τις περίεργες συμπτώσεις της φύσης, είναι μεγάλος ο πειρασμός, να κάνουμε το άλμα της πίστεως από την επιστήμη στην θρησκεία. Είμαι σίγουρος πως πολλοί φυσικοί το επιθυμούν. Πόθος μου είναι, να το παραδέχονταν αυτό.» (12)

11-Βέρα Κιστιακόφσκυ (φυσικός Ινστιτούτου Τεχνολογίας της Μασσαχουσέτης): «Η αριστουργηματική τάξη που αναδεικνύεται από την επιστημονική μας κατανόηση του φυσικού κόσμου, προϋποθέτει το Θείο.» (13)

12-Ρόμπερτ Τζάστροου (αυτοαποκαλούμενος αγνωστικιστής): «Για τον επιστήμονα που έχει ζήσει με την πίστη του στην δύναμη της λογικής, η ιστορία τελειώνει σαν ένα κακό όνειρο. Έχει σκαρφαλώσει τις οροσειρές της άγνοιας… πλησιάζει να κατακτήσει την ψηλότερη κορυφή… και, καθώς σέρνεται πάνω από τον τελευταίο βράχο, τον καλωσορίζει μια ομάδα θεολόγων, οι οποίοι είναι καθισμένοι εκεί πέρα επί αιώνες…» (14)

13-Στήβεν Χώκινγκ (Βρετανός αστροφυσικός): «Τότε, θα… μπορέσουμε να συμμετάσχουμε στην συζήτηση σχετικά με το ερώτημα γιατί εμείς και το σύμπαν υπάρχουμε. Αν βρούμε την απάντηση στο ερώτημα αυτό, θα είναι ο υπέρτατος θρίαμβος της ανθρώπινης λογικής -; γιατί τότε, θα γνωρίζουμε τον νου του Θεού.» (15)

14-Φρανκ Τίπλερ (Καθηγητής Μαθηματικής Φυσικής): «Όταν άρχισα την καριέρα του κοσμολόγου προ εικοσαετίας περίπου, ήμουν ένας πεπεισμένος αθεϊστής. Ούτε στα πιο τρελά μου όνειρα θα μπορούσα να είχα φανταστεί πως μια μέρα θα έγραφα βιβλίο που σκοπό είχε να αποδείξει πως οι κεντρικές πεποιθήσεις της Ιουδαιο-Χριστιανικής θεολογίας είναι πράγματι αλήθειες, πως οι πεποιθήσεις αυτές είναι καθαρά συμπεράσματα των νόμων της φυσικής όπως τους κατανοούμε σήμερα. Έχω αναγκασθεί να αποδεχθώ αυτά τα συμπεράσματα, από την αμείλικτη λογική του δικού μου, ειδικού κλάδου της φυσικής.» (16)

15- Αλεξάντερ Πολυάκοφ (Σοβιετικός μαθηματικός): «Γνωρίζουμε πως η φύση περιγράφεται από τα πλέον άριστα μαθηματικά, επειδή ο Θεός την δημιούργησε.» (17)

16- Εντ Χάρισον (κοσμολόγος): «Ορίστε η κοσμολογική απόδειξη πως υπάρχει Θεός -; ο ισχυρισμός του Πέηλυ περί σχεδιασμού -; ενημερωμένη και εμπλουτισμένη: Η λεπτεπίλεπτη ρύθμιση του σύμπαντος αποτελεί εκ πρώτης όψεως απόδειξη θεϊκού σχεδιασμού. Διαλέξτε: τυφλή τύχη που προϋποθέτει μυριάδες σύμπαντα, ή σχεδιασμός, που προϋποθέτει μόνο ένα σύμπαν…. πολλοί επιστήμονες, όταν παραδέχονται τις απόψεις τους, τείνουν προς την τελεολογική ή «σχεδιαστική» άποψη.» (18)

17- Έντουαρντ Μίλν (Βρετανός κοσμολόγος): «Όσο για τα αίτια του Σύμπαντος, εν σχέσει με την διαστολή, το αφήνουμε στον αναγνώστη να το προτείνει. Πάντως, η εικόνα μας είναι ατελής, χωρίς Αυτόν (τον Θεό).» (19)

18-Μπάρυ Πάρκερ (κοσμολόγος): «Και ποιος δημιούργησε αυτούς τους νόμους; Δεν χωράει συζήτηση, πως ένας Θεός πάντοτε θα είναι αναγκαίος.» (20)

 Δρ. Ζεχαβί και Δρ. Ντεκελ (κοσμολόγοι): «Τέτοιος τύπος σύμπαντος, όμως, φαίνεται να απαιτεί ως ένα βαθμό κάποιες λεπτές ρυθμίσεις των αρχικών συνθηκών, πράγμα που φαίνεται να αντιτίθεται στην κοινή σοφία’;.»(21)

19-Άρθουρ Λ. Σάβλοφ (Καθηγητής Φυσικής στο Πανεπιστήμιο Στάνφορντ, 1981 Βραβείο Νόμπελ Φυσικής): «Μου φαίνεται πως, όταν είμαστε αντιμέτωποι με τα θαύματα της ζωής και του σύμπαντος, πρέπει να αναρωτηθούμε γιατί’; και όχι μόνο πώς’;. Οι μόνες δυνατές απαντήσεις είναι θρησκευτικές… Εντοπίζω μια ανάγκη για Θεό μέσα στο σύμπαν και μέσα στην ίδια την ζωή μου…» (22)

20-Χένρυ «Φριτς» Σέφερ (Καθηγητής Χημείας στο Graham Perdue και διοικητής του Computational Quantum Chemistry στο Πανεπιστήμιο Georgia): «Η σημασία και η χαρά στην επιστήμη μου πηγάζει από εκείνες τις περιστασιακές στιγμές όταν ανακαλύπτω κάτι καινούργιο, και που λέω στον εαυτό μου: ώστε έτσι το έκανε ο Θεός!’; Ο στόχος μου είναι να κατανοήσω μια μικρή γωνιά του μυαλού του Θεού(23)

Επιστήμονες περί Θεού (Β)

Πόσο πολύ έχει η επιστήμη προχωρήσει στην ανάλυση και κατανόηση του φυσικού κόσμου που μας περιβάλλει; Ομολογουμένως έχουν γίνει μεγάλα βήματα! Με την ψυχρή λογική όμως και με αντικειμενικά δεδομένα, σε σχέση με τα αχαρτογράφητα τμήματα του φυσικού κόσμου ελάχιστα! Από τις 3 δισεκατομμύρια βάσεις τoυ DNA, πόσο ποσοστό έχει άραγε ακριβώς αποκωδικοποιηθεί; Μόλις πρόσφατα ανακαλύφθηκε ότι πολλές περιοχές του DNA έχουν και διττή ανάγνωση (duons)!! Ποιός μπορεί να μας πει ακριβώς τί είναι η βαρύτητα; Τί υπάρχει έξω από το “γνωστό σύμπαν” των φυσικών νόμων; Τί ποσοστό του σύμπαντος και των νόμων του γνωρίζουμε; Τί ποσοστό υποατομικών σωματιδίων γνωρίζουμε; Είμαστε βέβαιοι ότι δεν υπάρχουν και υπο-υποατομικά και υπό-υπό-υποατομικά κλπ κλπ; Πόσα ακόμα βήματα έχει να κάνει η ιατρική; Και πόσα άλλα κενά έχει η επιστήμη;

Εφόσον λοιπόν, ένα μικρό μέρος του φυσικού κόσμου (σε σχέση με το σύνολο) έχει μελετηθεί, ποιός επιστήμονας μπορεί να ισχυρισθεί ότι ΓΝΩΡΙΖΕΙ και είναι ΒΕΒΑΙΟΣ περί ανυπαρξίας του Θεού;

21-Βέρνερ Φον Μπράουν (πρωτοπόρος μηχανικός πυραύλων): «Το βρίσκω το ίδιο δύσκολο να κατανοήσω τον επιστήμονα που δεν αναγνωρίζει την παρουσία μιας ανώτερης λογικής πίσω από την ύπαρξη του σύμπαντος, όσο να κατανοήσω τον θεολόγο που θα μπορούσε να αρνηθεί τις προόδους της επιστήμης.» (24)

22-Καρλ Βέσε (μικροβιολόγος από το Πανεπιστήμιο του Illinois): «Η ζωή στο Σύμπαν: σπάνια ή μοναδική; Εγώ περπατώ και στις δύο μεριές του δρόμου αυτού. Την μια μέρα μπορώ να πω ότι, δεδομένων των 100 δις. των αστέρων στον γαλαξία μας και των 100 δις και πλέον άλλων γαλαξιών, σίγουρα πρέπει να υπάρχουν πλανήτες που να σχηματίστηκαν και να εξελίχθηκαν με τρόπους πάρα πολύ όμοιους με την Γη, και συνεπώς να περιέχει έστω μικροβιακές μορφές ζωής. Υπάρχουν άλλες μέρες, όπου λέω πως η ανθρωπική αρχή που κάνει το σύμπαν κάτι το ειδικό ανάμεσα σε ένα μεγάλο αριθμό συμπάντων, ίσως να μην άπτεται στη άποψη εκείνη της φύσης που περιγράφουμε στην φυσική, αλλά να επεκτείνεται στην χημεία και την βιολογία. Στην περίπτωση αυτή, η ζωή επί της Γης είναι απολύτως μοναδική (25)

23-Άντονυ Φλού (Καθηγητής Φιλοσοφίας, πρώην αθεϊστής, συγγραφέας και ομιλητής): «Έχω την εντύπωση πως τα ευρήματα ερευνών DNA των 50 και πλέον ετών μας έδωσαν υλικά για ένα νέο και πιο ισχυρό επιχείρημα υπέρ του σχεδιασμού.» (26)

24-Πλάτων: «Ο Θεός αεί γεωμετρεί» «Ο Θεός έπλασε τον κόσμο κατά θεία αρμονία, όπως αυτή εκφράζεται με την μουσική κλίμακα»

25-Νικόλαος Κοπέρνικος, 1473-1543 (ιερέας, υποστηρικτής του ηλιοκεντρικού συστήματος): «Η αστρονομία είναι η κορυφή όλων των πνευματικών τεχνών και πρέπει να θεωρείται η περισσότερο ευγενής ενασχόληση του ελεύθερου ανθρώπου, από όλους τους κλάδους των μαθηματικών. Όπως είναι ίδιον όλων των ευγενών τεχνών να προφυλαχτούν από την κακία, το δε ανθρώπινο πνεύμα να ασχολείται με καλύτερα πράγματα, αυτό η αστρονομία πρέπει να το πραγματοποιήσει σε μεγαλύτερο βαθμό. Και τούτο διότι δίδει μεγάλη απόλαυση στο πνεύμα. Διότι ποιος δεν διαβλέπει την εσωτερική και πληρεστάτη τάξη, που κατευθύνεται από τη θεία σοφία και δεν ωθείται προς τα υψηλά και δεν οφείλει να θαυμάζει τον Αρχιτέκτονα όλων των πραγμάτων, στον οποίο υπάρχει η ύψιστη μακαριότης και κάθε καλό;»

26-Σερ Φράνσις Μπέικον 1561-1626: «μικρή μόνον πόσις από το ποτήριο της φιλοσοφίας οδηγεί ίσως στην αθεΐα· ισχυρότερες όμως ροφήσεις επανάγουν στη θρησκεία»

– «Μόνον η ημιμάθεια απομακρύνει από το Θεό, ενώ η αληθής επιστήμη οδηγεί εις Αυτόν»

– «Ο Θεός δεν κάνει θαύματα για να πείσει τους αθέους, γιατί και τα συνηθισμένα έργα του, μπορούν να πείσουν»

– «Ότι υπάρχει Θεός και κυβερνά πάντα, ότι είναι παντοδύναμος και σοφός και αγαθός (πάντων προνοητής, ότι αμείβει τις πράξεις εκάστου και προσήκει να λατρεύεται, όλα αυτά εννοούνται από τον φυσικό νου και αποτελούν το περιεχόμενο της φυσικής θεολογίας»

– «Του όλου βίου πρέπει να δεσπόζει η αγάπη, η μετά προθυμίας αφοσίωση στο κοινό αγαθό, που επιτάσσεται και από το φυσικό νόμο και από το Ευαγγέλιο· αυτή ανυψώνει τον άνθρωπο στο Θεό και πορίζει στην ψυχή την υπέρτατη ευγένεια»

– «Οι ανακαλύψεις είναι κατά κάποιο τρόπο νέες δημιουργίες και απομιμήσεις των θείων έργων»

27-Κέπλερ Ιωάννης, 1571-1630, (ονομάστηκε ο «Νομοθέτης του Ουρανού»):

– «Θεωρώ ως διάταξη της θείας Πρόνοιας το ότι ακριβώς κατά την άφιξή μου (πλησίον του Τύχωνος Μπράχε) είχε ερευνηθεί ο Άρης. Δια της κινήσεως του αστέρος τούτου οφείλουμε να φθάσουμε στα απόρρητα της αστρονομίας ή να μείνουμε σε διαρκή άγνοια» (έγραψε το 1609)

– «Θεωρώ ως δικαίωμα, μάλιστα ως καθήκον να ερευνώ κατά τρόπο προσεκτικό τους αριθμούς τις μάζες, τα βάρη και τον κανόνα, κατά τον οποίο ο πάνσοφος Δημιουργός δημιούργησε τα πάντα. Διότι τα μυστικά του σχεδίου του δεν είναι τέτοια, ώστε να είναι απαγορευμένη η έρευνά τους, αλλά πολύ περισσότερο μας παρουσιάζονται ως ένα κάτοπτρο εμπρός στους οφθαλμούς μας, εις τρόπον ώστε, όταν τα εξετάζουμε, να διαβλέπουμε κάπως την καλωσύνη και την σοφία του Δημιουργού».

– «Έχασα πολύ χρόνο σ’ αυτή την αναζήτηση, σ’ αυτό το παιχνίδι με τους αριθμούς, αλλά δεν μπορούσα να βρω μία τάξη ούτε στις αριθμητικές αναλογίες ούτε στις αποκλίσεις αυτών των αναλογιών. Τελικά σε μία τελείως ασήμαντη ευκαιρία πλησίασα στην πραγματικότητα(…). Προσευχόμουν πάντοτε στο Θεό να κάνει να πετύχουν τα σχέδιά μου, αν αυτό που είχε πει ο Κοπέρνικος ήταν αληθινό» (στον Πρόλογο του Mysterium Cosmographicum 1597)

– «Μέγας ο Κύριος ημών και μεγάλη η ισχύς αυτού και της συνέσεως αυτού ουκ έστιν αριθμός. Αινείτε αυτόν οι ουρανοί, αινείτε αυτόν ήλιος, σελήνη και πλανήται, εν πάση αισθήση προς το κατανοείν, εν πάση γλώσση προς το προσφωνείν τον Δημιουργόν σας. Αινείτε αυτόν ουράνιαι αρμονίαι, αινείτε αυτόν οι αυτήκοοι των εξαιρέτων αρμονιών. Αίνει και συ ψυχή μου, Κύριον τον Δημιουργόν σου, έως υπάρχω. Ότι εξ’ Αυτού και δι’ Αυτού και εις Αυτόν τα πάντα, και τα αισθητά και τα νοερά· τόσο εκείνα τα οποία αγνοούμε, όσο και εκείνα τα οποία γνωρίζουμε-ελαχίστη μερίς εκείνων. Διότι μέχρι τώρα τα περισσότερα είναι επέκεινα. Ατώ ο αίνος, η τιμή και η δόξα εις τους αιώνας των αιώνων. Αμην» (επίλογος στο έργο του «Αρμονία του Κόσμου»)

– «Οι ουράνιες κινήσεις δεν είναι τίποτα άλλο από ένα αιώνιο τραγούδι για πολλές φωνές. Δεν πρέπει να απορούμε λοιπόν αν ο άνθρωπος, μιμούμενος τον Δημιουργό του, ανακάλυψε επί τέλους την τέχνη του άσματος, που δεν γνώριζαν οι αρχαίοι» (στο βιβλίο Η αρμονία του Κόσμου 1618)

– «Μέχρις εδώ φθάνει ό,τι μπόρεσα να νοήσω περί του δημιουργικού έργου του Θεού. Τώρα δε έχω καθήκον να απομακρύνω οφθαλμούς και χείρας από το χειρόγραφον, να τα υψώσω εις τον ουρανόν για να ικετεύσω ευλαβώς και ταπεινώς τον Πατέρα των ουρανίων φώτων. Ω Συ, ο οποίος διεγείρεις εις ημάς τον πόθο προς το φυσικό φως της γνώσεως· Συ, ο οποίος στρέφεις ημάς προς το φως των αστέρων, για να μας βοηθήσεις και οδηγήσεις εις το κράτος της δόξης σου. Σε ευχαριστώ, Κύριε Θεέ μου, διότι με αναζωογονείς δια των θαυμασίων έργων σου και διότι αγάλλομαι από τα έργα των χειρών σου»

– «Είμαι Χριστιανός· διδάχτηκα την πίστη από τους γονείς μου. Την ενστερνίστηκα ερευνώντας συνεχώς και με καθημερινά ερωτήματα τα θεμέλιά της και κρατώ σ’ αυτήν. Δεν έμαθα ποτέ να υποκρίνομαι. Παίρνω την πίστη στα σοβαρά και δεν παίζω μαζί της» (επιστολή του 1598)

– «Όλοι είμεθα (και μάλιστα εγώ) εφήμεροι. Εγώ, πράγματι, σπεύδω δια να δημοσιεύονται αυτά όσο το δυνατόν ταχύτερα, προς δόξαν Θεού, δι όποιον θέλει εκ τους βιβλίου της φύσεως να γνωρίζει τον εαυτό του. Όσο περισσότερο μετά ταύτα οι άλλοι ήθελον οικοδομήσει επ’ αυτών, τοσούτω μάλλον θα χαίρω· διόλου δεν θα φθονώ. Αυτά ηυχήθην εις τον Θεόν. Αυτήν την βεβαίων γνώμην έχω. Ήθελον να ήμην θεολόγος. Επί πολύ ελυπούμην δι’ αυτό. Ιδού όμως ότι ο Θεός δοξάζεται πλέον εις την αστονομίαν δι’ εμού. Τέλος δε μετά του Πέτρου αναφωνώ:»Έξελθε απ’ εμού, ότι ανήρ αμαρτωλός ειμί εγώ»» (επιστολή στον Μαίστλιν)

– «(να πετύχω) ώστε η πίστη περί της δημιουργίας των πραγμάτων στερεώνεται με αυτό το εξωτερικό στήριγμα, ώστε να γίνεται γνωστή η φύση του δημιουργικού νου και αποδεικνύεται σε μας καθημερινά μεγαλύτερη η ανεξάντλητη Εκείνου σοφία. Εις τρόπον ώστε ο άνθρωπος να μετρά τις δυνάμεις του νου του και να νοεί με τον ακριβή κανόνα, αφού ο Θεός έχει κτίσει τα πάντα εις όλον τον κόσμο με γνώμονας ποσότητας, και αυτόν ακόμη τον νου, ο οποίος εδόθη εις τον άνθρωπον και ο οποίος τοιαύτα συλλαμβάνει» (επιστολή)

– «Όταν εργάζομαι μέσα στην δημιουργία, είναι σαν να αγγίζω τον Θεό με τα χέρια μου»

– «Οι αστρονόμοι ως ιερείς του Θεού εις το βιβλίον της επιστήμης, πρέπει να έχουν σταθερώς στο νου τους όχι τη δόξα του δικού τους λογικού, αλλά πέρα από κάθε τι άλλο την δόξα του Θεού» (επιστολή στον Herwart)

– «Εάν ο νους γυμνωθεί από τις ιδέες των θείων πραγμάτων, καταλήγει σε απλές αρνήσεις»

– «Η επιθυμία μου είναι να δυνηθώ να διακρίνω το Θεό, τον οποίο ευρίσκω παντού εις τον εξωτερικόν κόσμον, κατά τον ίδιο τρόπο και εντός του εαυτού μου» (στο Παγκόσμιος Ιστορία του Πολιτισμού, W.Durant τόμος Ζ σελ. 658-659)

– «Η αστρονομία έχει μία νόθο θυγατέρα, την αστρολογία, αλλά αυτή οφείλει να τρέφει τη μητέρα της!». «(η αστρολογία) είναι το μωρόν (ανόητο) θυγάτριον της ευϋπολήπτου και γνωστικής μητρός αστρονομίας»

– «Όταν ζούσα μετρούσα τα ουράνια, τώρα τα έρημα σκοτάδια.

Από το Θεό ήλθε το πνεύμα, δεν το σκιάζει η μαύρη γη»

(επίγραμμα στον τάφο του, το οποίο συνέταξε ο ίδιος)