Την πρωτομαγιά οι δεξιοτέχνες οργανοπαίχτες μας συνόδευαν τους Σιατιστινούς στο τραγούδι τους Τώρα Μαϊά, τώρα δρουσιά. Κατά την εκτέλεση του τραγουδιού αυτού εναλλάσσεται η μουσική με το τραγούδι. Σαν πρώτοι στίχοι τραγουδιούνται συνήθως οι δύο πρώτοι στίχοι του τραγουδιού «Της πρωτομαϊας» που παρέδωσε ο Σιατιστινός Θεόδωρος Μανούσης το 1814 στον Γερμανό Haxthausen που είναι το παρακάτω:
Τώρα Μαϊά, τώρα δροσιά, τώρα το καλοκαίρι,
Τώρα κι ο ξένος βούλεται να πάγει στα δικά του.
Νύχτα σελλώνει τον μαύρον του, νύχτα τον καλλιγώνει,
Βάνει τα πέταλα χρυσά και τα καρφιά ʼπ’ ασήμι·
Και τα καλλιγοσφύρια του όλο μαργαριτάρι.
Η κόρη, όπου τον αγαπά, η κόρη, όπου τον θέλει,
Κηρί κρατεί και φέγγει του, ποτήρι και κερνά τον,
Κι όσα ποτήρια τον κερνά, τόσες φορές τον λέγει·
-Για πάρ’ με, παρ’ μ’, αφέντη μου, κ’ εμένα μετ’ εσένα.
Να μαγειρεύω να δειπνάς, να στρώνω να κοιμάσαι·
Να στρώνω και την κλίνη μου κοντά ʼπο τη δική σου
-Εκεί που πάνω, κόρη μου, κοράσιο δεν παγαίνει,
Μον’ όλο άνδρες ειν’ εκεί, όλο παλληκαράκια.
-Ξουράφισέ με φράγκικα, δος μου κι ανδρίκια ρούχα,
Δος μου και άλογο γοργό με σέλλα χρυσωμένη
Και να τραβήξω σαν εσύ, σαν παλληκάρι να τρέξω·
Μον’ παρ’ με, παρ’ μ’, αφέντη μου, κ’ εμένα μετ’ εσένα.
Η Πρωτομαγιά του 1923
Ακολουθούν άλλοι στίχοι, που δεν προέρχονται από τη συλλογή Μανούση.
Μάη μ’, Μάη μ’, Χρυσομάη μ’,
τι μας άργησες
κι δε φάνηκες,
να μας φέρης τα λουλούδια
κι την άνοιξη;
Λούσου κι’ άλλαξι,
Λούσου κι’ άλλαξι, Μπηΐνα μ’,
κι’ έβγα στο χορό,
τον καγκελιστό.
Γι’ άκου το πουλί, Μπηΐνα μ’,
Τι όμορφα λαλεί,
σαν την Άνοιξη!
Σαν την Άνοιξη,
Μπηΐνα μ’,
λούσου κι’ άλλαξι,
κοντά μου πλάγιασι.
Και εμείς τουν Μάη τουν θέλουμι, γιατί ʼνι σκανταλιάρης
που σκανταλίζει τα πιδιά κι αυτές τις μαυρουμάτις
πώχουν του μάτι σαν καυκί, του φρύδι σα γαϊτάνι
κι αυτό του ματουτσίνουρο σαν της ελιάς του φύλλου.
Τώρα φουντώνουν τα κλαδιά, ισκιώνουν τα σουκάκια,
Τώρα φιλούνται οι όμουρφις μι τα παληκαράκια.
κ.λπ.
Οι στίχοι αποδίδονται με διαφορετικούς ρυθμούς και οι τραγουδιστές όταν συνοδεύονται από τους λαϊκούς οργανοπαίχτες κάνουν το τραγούδι μοναδικό.
Πηγές
Karl Schulte Kemminghausen-Gustav Soyter, Neugriechische Volkslieder gesammelt von Werner von Haxthausen, Übersetzung, herausgegeden von – Münster i. W. 1935, σ.78.
Γ. Μέγα, Σιάτιστα, τ’ Αρχοντικά της, τα τραγούδια της κ’ οι μουσικοί της, έκδοση του Συλλόγου Σιατιστέων Θεσσαλονίκης, Αθήνα 1963, σ.14.
Ν. Χρ. Τσίτσαρη, Τραγούδια της πατρίδας μου - Τραγούδια της Σιάτιστας, επιμ. Νίκου Ποταμίτη, Εκδόσεις «ΔΩΤΙΟΝ», 1994, σ.15.
