Στην εβδομάδα που πέρασε
μια από τις σημαντικότερες ειδήσεις
της επικαιρότητας ήταν η έναρξη των
εργασιών της Επιτροπής για τη διοργάνωση
των εκδηλώσεων για τα 200 χρόνια από την
Επανάσταση του 1821 στο κτίριο της Βουλής
των Ελλήνων. Τα μέλη της επιτροπής, ο
πρόεδρος, ο χώρος έναρξης των εργασιών,
η ομιλία του Πρωθυπουργού, του Προέδρου
της Βουλής δηλώνουν την σημασία που
θέλει να αποκτήσει η Επέτειος αυτή. Θα
είναι ένα σύνολο εκδηλώσεων, με μηνύματα
προς στο εσωτερικό και το εξωτερικό της
χώρας.
Στην Ιερή Πόλη του
Μεσολογγίου, στην Τρίπολη που η άλωση
της εδραίωσε την Επανάσταση, στην Χίο
όπου η σφαγή του 1822 πυροδότησε τα κινήματα
φιλελληνισμού, στην Δημητσάνα που είχε
τους μπαρουτόμυλους, ξεκινάει ο σχεδιασμός
για το 2021. Είχαν όλες τους καθοριστική
συμμετοχή αδιαμφισβήτητα στα γεγονότα
που διαδραματίστηκαν το διάστημα 1821 –
1827. Θέλουν να διατρανώσουν την συμβολή
τους αυτή. Το 2021 μπορεί να μοιάζει
μακρινό, έμειναν σχεδόν δεκαέξι μήνες.
Όποιος ξεκινήσει νωρίτερα θα έχει
προφανώς και μεγαλύτερο εύρος επιλογών
και χωρίς άγχος θα κάνει τον προγραμματισμό
τους.
Το 1821, στην Μακεδονία
οι Τούρκοι πρόλαβαν να αποτρέψουν τις
όποιες κινήσεις των Ελλήνων και στην
Νάουσα η εξέγερση καταπνίγηκε στο αίμα.
Στην Σιάτιστα η σύσκεψη
της δημογεροντίας όρισε εκπρόσωπο της,
τον Νικόλαο Κασομούλη στην σύσκεψη των
οπλαρχηγών του Ολύμπου και έκρινε
φρόνιμο, προς στιγμήν να μην γίνει
εκδηλωθεί καμία πρόθεση για ξεσηκωμό.
Αυτά έχουμε μόνο να πούμε για την Σιάτιστα
και το 1821;
Ο Γεώργιος Παπάζωλης
ήταν ο πρωτεργάτης των Ορλωφικών. Ο
Θεοχάρης Τουρούντζιας εκτελέστηκε
μαρτυρικά μαζί με τον Ρήγα Φεραίο.
Αρκετοί Σιατιστινοί συνελήφθησαν αλλά
απελευθερώθηκαν επειδή δεν είχαν την
τουρκική υπηκοότητα. Οι Μαρκίδες Πούλιου,
τύπωσαν τον Θούριο πολλά από τα βιβλία
και τα έντυπα του Ρήγα Βελεστινλή στο
τυπογραφείο τους. Στην εφημερίδα τους,
«ΕΦΗΜΕΡΙΣ», την πρώτη ελληνική σωζόμενη,
οι Έλληνες διάβασαν την «Διακήρυξη των
Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και του Πολίτη»
της Γαλλικής Επανάστασης. Από την
«ΕΦΗΜΕΡΙΣ», οι Έλληνες ενημερώνονται
για την έκδοση της Χάρτας του Ρήγα. Η
Χάρτα δεν τυπώθηκε στο τυπογραφείο τους
αλλά μήπως οι απορίες για το πώς απέκτησε
την τεχνογνωσία ο Ρήγας για να σχεδιάσει
την Χάρτα, βρίσκονται στην δήλωση του
Πούπλιου Πούλιου «εχρημάτησα πρακτικός
γεωμέτρης της ΑΜ»; Είχαν πρωταγωνιστικό
ρόλο στην διακίνηση του έντυπου υλικού
του Ρήγα και η δράση τους μετά την σύλληψη
του δείχνει ότι δεν ήταν απλά τυπογράφοι.
Ο Νικόλαος Κασομούλης.
Πολλές πόλεις της Ελλάδος, θέλουν σε
αυτές ο συγγραφέας από τα «Ενθυμήματα
Στρατιωτικά της Επαναστάσεως των
Ελλήνων» να είδε το πρώτο φως της μέρας.
Ανάμεσα τους βρίσκονται η Σιάτιστα και
η Κοζάνη. Ας το λύσουν το θέμα αυτό οι
ιστορικοί. Τα απομνημονεύματα του
Νικόλαου Κασομούλη, οι επιστολές του
αδερφού του Ιωάννη αποδεικνύουν πια
θεωρούσε πατρίδα της, η οικογένεια
Κασομούλη. Τα απομνημονευμάτα του
Νικόλαου Κασομούλη πέραν από μια σοβαρή
ιστορική πηγή, «δίνουν μια εικόνα για
το πως ήταν να ζεις μέσα στον πόλεμο,
και περιγράφουν τα βάσανα και τις χαρές
της καθημερινής ζωής δείχνοντας την
καλή συμπεριφορά κάποιων και την άσχημη
συμπεριφορά κάποιων άλλων», David Brewer,
Ελλάδα 1453-1821. Ίσως ο Νικόλαος Κασομούλης
είναι μια από τις αδικημένες μορφές της
Ελληνικής Επανάστασης καθώς ακόμα δεν
αναδείχθηκε η μεγάλη του προσφορά στο
’21. Και κατά την διάρκεια και μετά.
Σαφώς και υπήρξαν και
άλλοι άνθρωποι με μεγαλύτερη ή μικρότερη
συμβολή. Χρήζει ιστορικής έρευνας το
έργο και η ζωή του γιατρού Παναγιώτη
Ψατέλη, του Νικόλαου Λάσπα και πολλών
άλλων. Τα σχολεία, οι δάσκαλοι, τα βιβλία
δεν θα υπήρχαν χωρίς τα χρήματα των
πραματευτάδων που στην Ευρώπη αντιλήφθηκαν
την σημασία της εκπαίδευσης.
Έχουμε λοιπόν πολλά να
πούμε για τη Σιάτιστα και το 1821. Να
ανακαλύψουμε άγνωστες πτυχές της
ιστορίας μας. Ήταν τυχαίο που όλοι αυτοί
οι άνθρωποι ξεκίνησαν από την Σιάτιστα.
Τι τους υποκίνησε να εξεγερθούν αφού
στην πλειοψηφία τους ήταν οικονομικά
αποκατεστημένοι; Είναι μια ευκαιρία
και για να προβληθεί σε ευρύτερο πλαίσιο
η Σιάτιστα, η ιστορία της και η πολιτιστική
της κληρονομιά;
Ναι, το 2021 είναι λοιπόν
μια ευκαιρία. Όχι για πανηγυράκια.
Καλύτερα να μην γίνει ποτέ ένας τέτοιος
εορτασμός, γιατί θα αποκαλύπτει ότι δεν
έχουμε κατανοήσει το νόημα του 2021. Αν
επιθυμούμε να τον γιορτάσουμε όπως
πραγματικά αξίζει στην Σιάτιστα, δεν
πρέπει απευθείας να καταλήξουμε ότι
από την αρχή μέχρι το τέλος θα πρέπει
να αναλάβει τα πάντα ο Δήμος. Είναι μια
τακτική που δείχνει ότι ουσιαστικά δεν
θέλουμε να κάνουμε τίποτα, παρά μόνο να
αποκτήσουμε το δικαίωμα να επωφεληθούμε
από την παρουσία μας, σε εκείνες τις
μέρες.
Θα πρέπει λοιπόν να
δημιουργηθεί εκείνος ο πυρήνας των
ανθρώπων που θα συμφωνήσουν για το πώς
θα πρέπει να είναι αυτός ο εορτασμός,
ποιες θα είναι οι εκδηλώσεις, ποια θα
είναι τα άτομα που θα δώσουν το διαφορετικό
τόνο σε αυτές, και να αναζητηθεί η
χρηματοδότηση. Όσοι θα είναι μέλη της
επιτροπή τους θα πρέπει να σκεφθούν
πρώτα για τι μπορούν να δώσουν και όχι
το αν θα υπάρχει ιεραρχία και τι θέση
θα έχουν σε αυτήν.
Για χρηματοδότες ας
μην καταλήξουμε πάλι στην εύκολη λύση.
Πιστεύω πως υπάρχουν πολλοί που με μια
ευγενική χορηγία θα ήθελαν συνδέσουν
το όνομα τους με μια συμβολική γιορτή
που μπορεί να μείνει στην ιστορία.
Λάζαρος Γ. Κώτσικας
Πολιτικός Μηχανικός,
PhD
