Φωτογραφίες Οκτώ Χρόνων Από το πιο Βρόμικο Ποτάμι του Κόσμου!

Χημικά που αποβάλλονται στον ποταμό Citarum έχουν περάσει σε πηγές και ορυζώνες, δηλητηριάζοντας ανθρώπους και ζώα που ζουν στις όχθες του.

Η Ινδονησία έχει πολλά ποτάμια αλλά ο Citarum έχει τη χειρότερη φήμη. Τα μίντια παγκοσμίως αποκαλούν τον ποταμό που διασχίζει τη Δυτική Ιάβα «τον πιο βρόμικο του κόσμου».
Με 286 χιλιόμετρα μήκος, καθώς εκτείνεται από το Όρος Wayang ως το Bandung και τη Θάλασσα της Ιάβας, δεν υπάρχει μεγαλύτερο ποτάμι στη Δυτική Ιάβα. Πριν γίνει τοξικό, ήταν πολύ σημαντικό για τον βιοπορισμό ανθρώπων που ζούσαν στις μεγάλες πόλεις (Jakarta, Bekasi, Karawang, Purwarkarta και Bandung). Επίσης ο ποταμός παρείχε νερό σε 420 εκτάρια χωραφιών. Καθώς η περιοχή βιομηχανοποιήθηκε, ο Citarum επλήγη ιδιαίτερα και η μόνη πηγή νερού της περιοχής απειλούνταν.
Ως φωτογράφο και γέννημα-θρέμμα του Bogor, με συνάρπαζε το ποτάμι αφότου πρόσεξα πως πλημμύριζε κάθε χρόνο όταν πήγαινα γυμνάσιο και τα σκουπίδια υπερχείλιζαν. Η εικόνα μού έκανε φοβερή εντύπωση, έτσι αποφάσισα το 2007 να ξεκινήσω ένα προσωπικό πρότζεκτ και άρχισα να τραβάω φωτογραφίες σε διάφορα σημεία του ποταμού. Το ότι επισκέφτηκα ξανά το ποτάμι και το είδα να μετατρέπεται σε έναν τοξικό βόθρο με επηρέασε βαθιά. Παρόλο που αρχικά στόχος μου ήταν να καταγράψω την υπερχείλιση, συνειδητοποίησα ότι το πρόβλημα ήταν πολύ μεγαλύτερο και σκέφτηκα ότι αν το κατέγραφα για ένα μεγάλο διάστημα θα μπορούσα να τραβήξω την περιοχή στα χειρότερα προβλήματα του ποταμού. Εστίασα στις εκβολές του Bandung, όπου ξεκίνησε η βιομηχανία υφαντουργίας και η μόλυνση.

Απόβλητα από μια μονάδα επεξεργασίας νερού. Φωτογραφία του 2016.

Ο ποταμός άρχισε να μολύνεται λόγω της ανάπτυξης των εργοστασίων υφανταουργίας στις όχθες, τη δεκαετία του ‘80, όταν τοξικά υγρά απόβλητα από τα 300 εργοστάσια άρχισαν να καταλήγουν στο ποτάμι. Μόνο το 1/5 των εργοστασίων είχε σωστό σύστημα διαχείρισης αποβλήτων. Επίσης πρόσεξα ότι είναι ένα κοινό πρόβλημα: χωρίς κατάλληλο σύστημα διαχείρισης αποβλήτων, οι κάτοικοι που ζουν κοντά στο ποτάμι έχουν συνηθίσει να το χρησιμοποιούν σαν κάδο.
Πολλά από τα εργοστάσια άνοιξαν κατά μήκος του Citarum επειδή τα υπόγεια ύδατα στην περιοχή ήταν μεγάλης έκτασης και το ποτάμι ήταν ένα βολικό σημείο απόρριψης. Αλλά τα εργοστάσια έκαναν υπερβολική εξαγωγή υπόγειων υδάτων και τα τοξικά χημικά από το ποτάμι έχουν περάσει στις υπόγειες πηγές. Επιπλέον, οι αρχικές υποδομές της περιοχές δεν ήταν προετοιμασμένες για αυτά τα εργοστάσια. Καθώς άνοιγαν δουλειές, όλο και περισσότεροι άνθρωποι συνέρρεαν στην περιοχή κοντά στο ποτάμι, όπου δεν υπήρχε σύστημα διαχείρισης απορριμάτων. Συν το γεγονός ότι δεν υπάρχει καθαρό τρεχούμενο νερό στην περιοχή, οι κάτοικοι συνέχισαν να βασίζονται στο ποτάμι ως πηγή νερού και ως σημείο απόρριψης.

Η βιομηχανία υφαντουργίας πρωτοήρθε στην περιοχή στα τέλη της δεκαετίας του ‘70. Χάρη στα εργοστάσια, η περιοχή έγινε γνωστή ως «Η πόλη των δολαρίων» λόγω των πολλών παραγγελιών από παγσκομίου φήμης μάρκες ρούχων, όπως Yves Saint Laurent, GAP, The North Face, Wrangler, Pierre Cardin, και Calvin Klein. Οι δουλειές που δημιουργήθηκαν όμως είχαν κόστος για το περιβάλλον – η Majalaya έγινε η περιοχή που μόλυνε περισσότερο τον αέρα και το νερό, κατά μήκος του Citarum.

Για την αποφυγή νομικών συνεπειών και του μεγάλου κόστους εγκατάστασης συστημάτων διαχείρισης αποβλήτων, πολλές εταιρείες έφτιαξαν ιδιωτικούς αγωγούς για να πηγαίνουν τα απόβλητα στο ποτάμι. Ο Citarum δείχνει ξεκάθαρα πόσο άσχημα είναι τα συστήματα επεξεργασίας νερού στην Ινδονησία. Σύμφωνα με δεδομένα της Greenpeace Indonesia και του Walhi –το ινδονησιακό φόρουμ για το περιβάλλον– το νερό του Citarum περιέχει υδράργυρο, μόλυβδο, χρώμιο, ψευδάργυρο, χαλκό και θειϊκές ενώσεις – όλα επικίνδυνα για ζωντανούς οργανισμούς ιδίως στα επίπεδα που απαντώνται στον Citarum. Περίπου το 80% των εργοστασίων υφασμάτων στη Majalaya βρίσκονται στις όχθες του Citarum ή των παραποτάμων. Τα πολλά χημικά που μολύνουν τον ποταμό έχουν περάσει στις υπόγειες πηγές και τους ορυζώνες, και οι κάτοικοι των κοντινών περιοχών παθαίνουν εξανθήματα και έχουν φλεγμονές στους πνεύμονες.

Οι Ινδονήσιοι που μένουν κοντά στο ποτάμι ξέρουν πόσο τοξικό είναι το νερό αλλά κάποιοι συνεχίζουν να βασίζονται σε αυτό για δουλειές του σπιτιού όπως μπάνιο, πλύσιμο ρούχων και πιάτων, καθώς δεν έχουν εναλλακτική. Μερικές φορές, τα παιδιά κολυμπάνε κιόλας.

Φωτογραφία του 2011.

Το 2016, η Συμμαχία Ενάντια στα Απόβλητα που απαρτίζεται από την Greenpeace, το ινδονησιακό φόρουμ για το περιβάλλον, τη Νομική Βοήθεια του Bandung και άλλες περιβαλλοντικές ομάδες, κατέθεσαν αγωγή ενάντια στο Υπουργείο Περιβάλλοντος της Ινδονησίας για τη συμβολή τριών εργοστασίων στην ακραία τοξικότητα του Citarum. Κέρδισαν και έτσι ακυρώθηκαν οι κυβερνητικές αποφάσεις που νομιμοποιούν τη μόλυνση, καθιστώντας την απόρριψη αποβλήτων από τα τρία αυτά εργοστάσια παράνομη. Ενώ είναι ένα βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση, δεν είναι σαφές αν η απόφαση εφαρμόστηκε.
Η περιφερειακή κυβέρνηση της Δυτικής Ιάβας ζήτησε επίσης από το Υπουργείο Ναυτιλιακών Υποθέσεων να σχηματιστεί μια ειδική ομάδα για να αποκατασταθεί ο ποταμός. Ανάμεσα σε άλλα πρότειναν να ρίξουν ζωντανά ψάρια στο ποτάμι, για να αποκαταστήσουν το σχεδόν ανύπαρκτο οικοσύστημα.

Η όχθη του Cikapundung (παραπόταμου του Citarum). Φωτογραφία του 2013.

Ο πρόεδρος Joko Widodo υποσχέθηκε ότι ο Citarum θα αποκατασταθεί πλήρως μέσα στα επόμενα επτά χρόνια. Έναν χρόνο μετά από αυτήν την υπόσχεση, ο Widodo είπε ότι ένα τμήμα του Citarum είχε αποβάλλει την άσχημη μυρωδιά του. Αλλά οι φωτογραφίες μου λένε άλλη ιστορία: Η Majalaya και οι γύρω περιοχές δεν έχουν αλλάξει πολύ.
Ενώ τα εργοστάσια υφαντουργίας είναι κυρίως υπεύθυνα για το πρόβλημα χημικών αποβλήτων του Citarum, οι κάτοικοι των γύρω χωριών επίσης συμβάλλον άμεσα στο πρόβλημα. Όταν ρώτησα τους ντόπιους αν είχαν τρόπο να αντιμετωπίσουν τη συνεχή ροή σκουπιδιών στον ποταμό, ή τουλάχιστον να αυξήσουν την ευαισθητοποίηση, ανακάλυψα ότι το 2015, οι περιβαλλοντολόγοι εγκαθίδρυσαν τη Μέρα του Citarum για να τιμήσουν την αγωγή που κέρδισε η Συμμαχία Ενάντια στα απόβλητα και να ενθαρρύνουν τους κατοίκους να συμμετέχουν στην απομάκρυνση σκουπιδιών. Η κεντρική κυβέρνηση επίσης ξεκίνησε ένα πρόγραμμα που λέγεται Citarum Harum (Μυρωδάτος Σιτάρουμ), και δανείστηκαν 142.2 εκατομμύρια δολάρια από την Παγκόσμια Τράπεζα σε μια προσπάθεια να αποκαταστήσουν τον ποταμό.

Ωστόσο, ο τρόπος αποθάρρυνσης των κατοίκων ώστε να μην πετάνε σκουπίδια, είναι απλώς μερικές πινακίδες. Στο μεταξύ οι κάτοικοι που έχουν σκεφτεί ιδέες για να μην απορρίπτονται σκουπίδια στο ποτάμι, λένε ότι η κυβέρνηση δεν τους στήριξε όταν ζήτησαν βοήθεια και πως στην περιοχή δεν υπάρχει υπηρεσία αποκομιδής και αναγκάζονται να πετάνε τα σκουπίδια στο ποτάμι ή να τα καίνε.
Έχω ορκιστεί να συνεχίσω να καταγράφω το ποτάμι μέχρι να περάσουν τα επτά χρόνια που είπε ο πρόεδρος. Ιδού οι φωτογραφίες που έχω τραβήξει όλα αυτά τα χρόνια: