Ο μήνας Αύγουστος θεωρείται εξαιρετικά ευοίωνος από το λαό, καθώς αποτελεί την κορύφωση του θέρους και περιλαμβάνει την πλήρη απόδοση των διαφόρων σοδειών, αλλά περιλαμβάνει και μεγάλες εορτές, όπως η Μεταμόρφωση του Σωτήρος (6 Αυγούστου) και η Κοίμηση της Θεοτόκου (15 Αυγούστου), με πολλά και σημαντικά κατά τόπους πανηγύρια. Σε νησιά όπως η Λέσβος και η Ίμβρος συνήθιζαν να ανάβουν την παραμονή της 1ης Αυγούστου, στις 31 Ιουλίου, εθιμικές πυρές, τις οποίες υπερπηδούσαν διατυπώνοντας σχετικές ευχές για υγεία και ευετηρία, ενώ στη θράκα έψηναν σκόρδα και έτρωγαν, πιστεύοντας πως έτσι θα απέτρεπαν τις ασθένειες. Επίσης πίστευαν ότι το βράδυ της παραμονής άνοιγαν οι ουρανοί, κι όποιος ήταν τυχερός να το δει μπορούσε να ζητήσει τη στιγμή εκείνη όποια χάρη ήθελε, και αυτή θα πραγματοποιούνταν.
Την πρώτη του μήνα πάλι τηρούσαν μια σειρά από ευετηρικές προφυλάξεις, όπως για παράδειγμα δεν σκούπιζαν, για να μην σαρώσουν την τύχη του σπιτιού, ή στην Τήλο σκόρπιζαν άμμο στο σπίτι, πιστεύοντας ότι έτσι εξασφάλιζαν αφθονία αγαθών. Συνηθισμένοι ήταν οι αγιασμοί από τον ιερέα, και κατόπιν ο καθαγιασμός με το νερό του αγιασμού των πηγαδιών αλλά και των αμπελιών, αφού ο Αύγουστος είναι ο κατεξοχήν μήνας του τρυγητού. Σε άλλες περιοχές νήστευαν, πήγαιναν καρπούς στο ναό εν είδη απαρχών και χτυπούσαν δυνατά τα μαγειρικά σκεύη, σε μια προφανή προσπάθεια παραγωγής εθιμικών κρότων, για να αποτρέψουν το κακό, ενώ στις Κυδωνιές συνήθιζαν και προσφορές τροφίμων στους άπορους κάθε γειτονιάς, στη μνήμη των νεκρών της οικογένειας.
Ο λαϊκός άνθρωπος, προσκομίζοντας για ευλογία τις απαρχές των καρπών και των γεννημάτων του, αναθέτει ουσιαστικά την ελπίδα της επιβίωσής του στον Θεό, από τον οποίο ζητά ευλαβικά να συνεργήσει, για να επιτύχει η σοδειά, από την οποία εξαρτάται και η επιβίωση ολόκληρης της παραδοσιακής κοινότητας. Ήδη στους Αποστολικούς Κανόνες επιτρέπεται η προσαγωγή στον ναό σταφυλιών, όχι όμως και άλλων οπωρικών, ενώ ο Θεόδωρος Βαλσαμών, ερμηνεύοντας τον Δ΄ Κανόνα των Αγίων Αποστόλων, ερμηνεύει την εξαίρεση αυτή των σταφυλιών από το ότι το κρασί, που προέρχεται από αυτά, χρησιμοποιείται για την παρασκευή της θείας κοινωνίας. Έτσι, τα ευλογημένα σταφύλια μοιράζονται και τρώγονται μαζί με το αντίδωρο στην Λέσβο, ενώ στον Μοσχοπόταμο της Πιερίας άφηναν το πρώτο τσαμπί του τρύγου σε κάποιο εικόνισμα του ναού, για να πάει καλά η σοδειά.
Δεν πρέπει εξ άλλου να ξεχνούμε ότι στην Μεταμόρφωση του Σωτήρος είναι αφιερωμένοι οι ναοί των μεγαλύτερων και επιβλητικότερων ελληνικών φρουρίων, γεγονός που δείχνει την σημασία, θρησκευτική και εθνικά αναγεννητική, που ο λαός μας ανέκαθεν έδινε στην μεγάλη αυτή εορτή. Και φυσικά, ως σπουδαία εορτή είναι και εθιμικά καθιερωμένη αργία, η παραβίαση της οποίας, από κάποιους ασεβείς και φιλάργυρους, επέφερε την άμεση θεϊκή τιμωρία, σύμφωνα με τις παραδόσεις του ελληνικού λαού, για παραδειγματισμό και των υπολοίπων.
Η εορτή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου (15 Αυγούστου) αποτελεί βασικό εορτολογικό σταθμό για την παραδοσιακή θρησκευτική συμπεριφορά του ελληνικού λαού. Ο φιλόθρησκος λαός μας, που τιμά λατρευτικά την Παναγία ως μητέρα, καταφυγή και σκέπη του γένους των ανθρώπων, συγκινείται βαθύτατα από τον θάνατό της, γι’ αυτό και απεικονίζει το γεγονός σε πλήθος τοιχογραφιών και φορητών εικόνων, στις οποίες η Παναγία, εν μέσω των Αποστόλων, παραδίδει την ψυχή της στα χέρια του Χριστού. Στην ίδια μάλιστα εικονογραφική παράδοση, απεικονίζεται και η τιμωρία του ιερόσυλου Ιεχωνία, του οποίου τα βέβηλα χέρια απέκοψε άγγελος Κυρίου, όταν θέλησε να τα απλώσει πάνω στο νεκρό σώμα της Παναγίας.
Το έθιμο αυτό, που ξεκίνησε από τους Αγίους Τόπους και στα καθ’ ημάς από την ιερή νήσο Πάτμο, που με την περίπυστη μονή του αγίου Ιωάννου του Θεολόγου αποτέλεσε για αιώνες τον πνευματικό φάρο του Αιγαίου, σήμερα τελείται σε πολλούς ελληνικούς, νησιωτικούς κυρίως, τόπους (Ικαρία, Σάμος, Κίμωλος, Σαντορίνη, Κύθηρα, Ιθάκη, Παξοί, Κέρκυρα κ.ά.), και συνεχώς επεκτείνεται και σε άλλες ελληνικές περιοχές. Η διαπιστωμένη αγάπη του λαϊκού ανθρώπου για τις τελετουργικές μορφές και η σεβαστική αφοσίωση του λαού μας στην Παναγία ευνοούν αυτήν την εξάπλωση, που κάθε χρόνο λαμβάνει και μεγαλύτερες διαστάσεις. Σύμφωνα με το συναξάρι της εορτής, οι Απόστολοι έθαψαν την Παναγία στον κήπο της Γεσθημανή, αργότερα όμως άνοιξαν τον τάφο για να προσκυνήσει κάποιος καθυστερημένος μαθητής και είδαν ότι το σώμα έλειπε, καθώς είχε μεταστεί στους ουρανούς.
