Γράφει ο κ. Γεώργιος Μπόντας και επιμελείται η κ. Ρηνούλα Ζωγράφου
Στη Σιάτιστα το Δεκαπενταύγουστο, η
γιορτή της Παναγίας, γιορτάζεται με πανηγυρικό και ιδιότυπο αληθινά
τρόπο. Κύριοι συντελεστές αυτού του ιδιότυπου τρόπου γιορτασμού είναι
τα άλογα, που, στιβαρά, βαριοστολισμένα και καλοθρεμμένα, γίνονται το
κέντρο του ενδιαφέροντος όλων. Κοντά σ' αυτά μπορεί να διακρίνει κανείς
και μερικά μικρόσωμα ταπεινά και καταφρονημένα γαϊδουράκια.
Αρκετές μέρες πριν από τη τη γιορτή της
Παναγίας οι καβαλάρηδες ετοιμάζουν και περιποιούνται τα άλογά τους, με
τα οποία θα παν στο Μοναστήρι της Παναγίας Μικροκάστρου, για να
προσκυνήσουν τη θαυματουργή εικόνα.
Ο στολισμός των αλόγων αρχίζει το πρωί
της 15ης Αυγούστου. Τα άλογα στολίζονται με ιδιαίτερη φροντίδα και
γούστο. Λουλούδια ποικιλόχρωμα, φρεσκοκομμένα "ζουκούμια" και
"λιοβότανα" φαντάζουν πάνω στα κεφάλια των ζώων. Πάνω στη "σέλα"
(σαμάρι) του αλόγου που είναι σκεπασμένη με κόκκινη φλοκάτη βάζουν ένα
κεντημένο μαξιλάρι, που το συγκρατούν στη ράχη του ζώου με μια
δερμάτινη ζώνη, την "ίγγλα".
Καλοσφιγμένα δερμάτινα χαλινάρια
στολίζονται με πολύχρωμες χάντρες και μεταξωτές μακριές κορδέλες. Τα
στολίδια συμπληρώνονται με κορδόνια, φούντες, καπίστρι κεντημένο με
χάντρες ή ασημικά, κουσκούνι, γκριμπάτσι (μαστίγιο) πλεγμένο επιδέξια
και μικρά κουδούνια, που είναι τοποθετημένα σε διάφορα σημεία του ζώου.
Μικρή ουρά ασβού πέφτει πάνω στο μέτωπο του ζώου, καθώς και χαϊμαλί, για
να μη ματιάζεται.
Οι καβαλάρηδες εύθυμοι και ντυμένοι με
αρχοντικά, ξεκινούν για την Παναγία του Μικροκάστρου. Μόλις φτάσουν στο
μοναστήρι ξεπεζεύουν, προσκυνούν την εικόνα, παρακολουθούν τη θεία
λειτουργία και ξαναπαίρνουν το δρόμο της επιστροφής στη Σιάτιστα.
Στο εξωκλήσι του Άι-Λια Μικροκάστρου
σταματούν, για να ξεκουραστούν. Εκεί ταΐζουν και περιποιούνται τα ζώα
τους, ενώ οι ίδιοι γεμίζουν το πρόχειρο τραπέζι τους με κεφτέδες, τυριά,
κοτόπουλα γεμιστά, που είναι το μενού της ημέρας εκείνης, και παλιό
σιατιστινό κρασί μέσα στις τσότρες ( μπούκλες).
Ο δρόμος της επιστροφής συνεχίζεται μέσα
από τα μονοπάτια στην πλαγιά του κοντινού βουνού "χαΐρι". Γύρω στο
μεσημέρι φτάνουν στην εκκλησία του Αγίου Αθανασίου έξω από τη Σιάτιστα,
όπου τους υποδέχονται οι αρχές και πολύς κόσμος. Κατόπιν σχηματίζεται
πομπή και κατά την πορεία της γίνεται επιδειξη δεξιοτεχνίας των
καβαλάρηδων.Όταν φτάσουν μέσα στην πόλη, οι κάτοικοι τους υποδέχονται
πανηγυρικά.
Ακολουθούν παραδοσιακοί χοροί από τους καβαλάρηδες και μεγάλο γλέντι στις πλατείες Χώρας και Γεράνειας.
