Ουρανούπολη: Η πύλη του Αγίου Ορους

Στην τρίτη χερσόνησο της Χαλκιδικής, στην Προ του Αθω περιοχή, το προσφυγικό χωριό υποδέχεται τουρίστες όλο τον χρόνο, αφού, από εκεί αναχωρούν τα πλοιάρια για τα μοναστήρια της δυτικής πλευράς του Αγίου Ορους

ΑΠΟ ΤΗΝ ΟΥΡΑΝΟΥΠΟΛΗ, επιβιβάζονται οι επισκέπτες στα φέριμποτ και στα ταχύπλοα με προορισμό το λιμάνι της Δάφνης, απ’ όπου θα πάνε σε κάποια από τις 20 μονές του Αγίου Ορους.
«Πύλη του Αγίου Ορους» ονομάζουν το προσφυγικό χωριό που δημιούργησαν πρόσφυγες από τα Μαρμαρονήσια και την Καισαρεία, λίγο μετά το 1924. Η περιοχή της σημερινής Ουρανούπολης ανήκε στη μονή Βατοπεδίου, ήδη από το 1018, και ονομαζόταν Προσφόριον. Το σημερινό της όνομα, της δόθηκε το 1946, σε ανάμνηση της αρχαίας πόλης που βρισκόταν στην περιοχή των Νέων Ρόδων.

Σήμερα, η Ουρανούπολη κατοικείται από χίλιους περίπου μόνιμους κατοίκους, που τους καλοκαιρινούς μήνες, βεβαίως, αυξάνονται, από τους τουρίστες που επιλέγουν την περιοχή για τις καλοκαιρινές τους διακοπές.

Τα νησάκια Δρένια (γνωστά και ως Γαϊδουρονήσια), μεταξύ άλλων, βρίσκονται σε απόσταση αναπνοής από το λιμάνι, και πολλοί τα επιλέγουν για να κολυμπήσουν στα σμαραγδένια νερά τους (πρόσβαση με τουριστικό καΐκι ή με ενοικιαζόμενη βάρκα).
Η Ουρανούπολη διαθέτει μεγάλες ξενοδοχειακές μονάδες, εκ των οποίων, οι περισσότερες απέχουν 2-3 χλμ. έξω από το κέντρο, ενοικιαζόμενα δωμάτια, μικρότερες μονάδες, στούντιο, καφέ μπαρ, εστιατόρια, μαγαζάκια με είδη λαϊκής και θρησκευτικής τέχνης κτλ.
Σιγά σιγά τα μεγάλα ξενοδοχεία ανοίγουν (σ.σ. κάποια άνοιξαν πριν το Πάσχα) και η περιοχή «ντύνεται» στα καλοκαιρινά της.
Τους χειμερινούς μήνες, βεβαίως, η εικόνα που παρουσιάζει ο παραθαλάσσιος οικισμός είναι διαφορετικός. «Ολο τον χρόνο παραμένουν ανοιχτά 3-4 ξενοδοχεία και άλλα τόσα εστιατόρια» αναφέρει στο «ΕτΚ» ο πρόεδρος του Σωματείου Επαγγελματιών Ουρανούπολης Τρύφων Μίτιντζης.
Οπως ο ίδιος προσθέτει, «εμείς, ως επαγγελματίες, κάνουμε φιλότιμες προσπάθειες να εξυπηρετούμε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο το τουριστικό προϊόν» προσθέτοντας «αισθανόμαστε εγκαταλειμμένοι από το κράτος» επισημαίνοντας την αδιαφορία των αρμόδιων σ’ ότι αφορά την εικόνα του λιμανιού του οικισμού, των αρχαιολογικών χώρων, της κακής κατάστασης του δρόμου για να φτάσει κάποιος στην Ουρανούπολη, την έλλειψη γιατρού (σ.σ. στην Ιερισσό υπάρχει Πολυδύναμο Ιατρείο, στο Παλαιοχώρι Κέντρο Υγείας που όμως, όπως μας ενημερώνει ο κ. Μίτιντζης, υπολειτουργούν).
Ωστόσο, η γειτνίαση της Ουρανούπολης με το Αγιο Ορος, αποτελεί πηγή ζωής, όπως χαρακτηριστικά λένε στο «ΕτΚ» επιχειρηματίες του τόπου.

Πύργος του Προσφορίου

Σήμα κατατεθέν της Ουρανούπολης, ο Πύργος του Προσφορίου, στο λιμάνι, ο οποίος με το ύψος του και την επιβλητικότητά του ξεχωρίζει και από μακριά. Πρόκειται για έναν από τους μεγαλύτερους και καλύτερα σωζόμενους μετοχιακούς πύργους της Χαλκιδικής. Εχει ύψος 22μ., υπόγειο, ισόγειο και τέσσερις ορόφους, ενώ αρχικά διέθετε ακόμη έναν τουλάχιστον όροφο.
Ο Πύργος ήταν το βασικό κτίριο του μετοχίου Προσφόριον της μονής Βατοπεδίου και κτίστηκε κατά τον 14ο αιώνα. Το 1924 εγκαταστάθηκαν προσωρινά προσφυγικές οικογένειες από τη Μικρά Ασία, ενώ το 1928 εγκαταστάθηκε το ζεύγος Λωκ όπου και διέμειναν μέχρι το θάνατο τους (1952, 1982). Το 1986 ο Πύργος μαζί με τον μπαρμπακά και τον αρσανά περιήλθε στην κατοχή του Υπουργείου Πολιτισμού.
Στο εσωτερικό του Πύργου υπάρχει πληροφοριακό υλικό για την ιστορία του Πύργου, για το μετόχι Προσφορίου, την προσφυγική Ουρανούπολη καθώς και για την τέχνη του χαλιού στο χωριό. Υπάρχουν επίσης κάποια αντικείμενα του ζεύγους Λωκ, καθώς και το ιστορικό τους κ.ά.
Ωστόσο, μέχρι τη στιγμή του ρεπορτάζ μας, ο Πύργος Προσφορίου, παραμένει κλειστός, λόγω έλλειψης προσωπικού. Οπως ενημερώνει το «ΕτΚ» ο προϊστάμενος της Εφορείας Χαλκιδικής και Αγίου Ορους Γιάννης Κανονίδης, έχουν ήδη γίνει οι διαδικασίες προκηρύξεων για την πρόσληψη προσωπικού, οι οποίες βρίσκονται σε εξέλιξη. Οι διαδικασίες ωστόσο, είναι χρονοβόρες, και όπως επισημαίνει ο κ. Κανονίδης «ευελπιστούμε ότι ο Πύργος θα ξεκινήσει να λειτουργεί πριν τον Ιούνιο».

Μονή Ζυγού

Στη θέση Φραγκόκαστρο, 40 μόλις μέτρα, έξω από την οριογραμμή του Αγίου Ορους, βρίσκονται τα ερείπια της αγιορείτικης Μονής Ζυγού, με την πρώτη αναφορά να προέρχεται από έγγραφο του 942. Κατά τον 11^ο αιώνα η μονή ήταν από τις σημαντικότερες αθωνικές μονές, ωστόσο το 1199 ήταν ήδη έρημη και παραχωρήθηκε σαν μετόχι από τον αυτοκράτορα Αλέξιο Γ’ Αγγελο στην επανασυσταθείσα, τότε, μονή Χιλανδαρίου.

Το κτιριακό συγκρότημα αποτελείται από τον παλιό πυρήνα, το καθολικό άρχισε να κτίζεται κατά το πρώτο μισό του 11^ου αιώνα και τα δάπεδά του στολίζονται με ψηφιδωτά, σωζόμενα σε ικανοποιητική κατάσταση. Στο νάρθηκα του ναού διατηρήθηκαν τμήματα από τη μεγάλη παράσταση του Ευαγγελισμού ενώ στην κόγχη του νότιου παρεκκλησίου αποκαλύφθηκαν δυο στρώματα τοιχογραφιών με την ίδια παράσταση: ολόσωμος μετωπικός ιεράρχης, πιθανώς ο Αγιος Νικόλαος.
......