Λεωνίδας Μιχ. Παπαδάκης: Ένας άγνωστος ήρωας έπεσε μαχόμενος στο ύψωμα Καπιτσίνη στις 4 Νοεμβρίου 1912

Ένας άγνωστος ήρωας ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΜΙΧ. ΠΑΠΑΔΑΚΗΣ ( 1873 - 1912)

Ο αείμνηστος ποιητής και συγγραφέας Γιώργος Μανουσάκης, σε κεί μενο που έγραψε με τον τίτλο «Η ΚΡΗΤΗ ΣΤΑ ΧΡΟΝΙΑ ΤΟΥ ΜΕΣΟΠΟΛΕ ΜΟΥ», σημειώνει ανάμεσα στα άλλα:

-... στον Μεσοπόλεμο, στους τοίχους της σάλας κρέμονται, πλάι στις μ εγεθυμένες φωτογραφίες των αγωνιστών του 1897, των μακεδονομάχων και των μπιζανομάχων, φωτογραφίες στρατιωτών πολεμιστών της μάχης του Σκρά και της Μικρασίας .

Στην περίπτωση του ήρωά μας Λεωνίδα Παπαδάκη - για τον οποίο θα μιλήσουμε σήμερα - συνέβη κάτι ασυνήθιστο για τα Κρητικά δεδομένα. Ο ηρωικός θάνατός του δεν αποτέλεσε σημείο ανδρείας και αναφοράς, παράδειγμα μίμησης για τους νεότερους, αλλά έμεινε στην αφάνεια και σκεπάστηκε από ένα βαθύ πέπλο λησμονιάς.

Σε μια πρόχειρη ανάγνωση μπορούμε να μιλήσουμε για ένα οικογενε ιακό δράμα, που εκτυλίχτηκε στα Χανιά τον Σεπτέμβρη του 1912 και αφορούσ ε την απόφαση του Λεωνίδα να προτάξει, πάνω από την πολυμελή οικογένειά του, την Πατρίδα. Να αφήσει,δηλαδή, την οικογένειά του μόνη και αβοήθητη και να πάει ο ίδιος εθελοντής στα βουνά της Μακεδονίας , για να απελευθερώσει τους σκλαβωμένους αδελφούς του.

Όμως, πριν αναλύσουμε διεξοδικά το μεγάλο δίλημμα που αντιμετώπ ισε ο ήρωάς μας και τη μεγάλη απόφαση που πήρε, ας δούμε κάποια βιογραφικά στοιχεία του που θα μας βοηθήσουν στη συνέχεια. Ο Λεωνίδας Παπαδάκης γεννήθηκε το 1873 και ήταν ένας από τους πέντε γιους του παπά-Μιχάλη Πιπεράκη. Ο παπά-Μιχάλης Πιπεράκης, που γεννήθηκε το 1822 και π έθανε το 1897, έγινε Παπαδάκης για τους συγχωριανούς του λόγω του σχήματός του και, εκτός από τους 5 γιους, απέκτησε και δύο θυγατέρες.

Ο αδελφός του παπά-Μιχάλη, ο Αναγ νώστης Ι. Παπαδάκης, ήταν αγων ιστής των κρητικών επαναστάσεων 1866, 1878 και 1895-97 και είχε αποκτήσει το βαθμό του ΠΕΝΤΑΚΟΣΙΑΡΧΟΥ. Ο Λεωνίδας, λοιπόν, μεγάλωσε σε ένα έντονα επαναστατικό περιβάλ λον, με διώξεις και κατατρεγμούς, ηρωικές και παράτολμες πράξεις, που επηρέασαν έντ ονα την ψυχοσύνθεσή του. Ακολουθώντας τον θείο του και αργότερα τον γαμπρό του Αντρέα Κα κούρη -που παντρεύτηκε την αδελφή του Μαρία- μπήκε από νωρίς στη φωτιά των επαναστάσεων το υ 1895-97, όπου και διακρίθηκε. Για τη γρηγοράδα του και την πολεμική του δεξιότητα απέκτησε το παρανόμι Σελβερής, που στα τούρκικα σημαίνει σβέλτος.

Εκείνη την περίοδο γνώρισε και πα ντρεύτηκε την Παρασκευή Μάρκου Χατζηδάκη (1874-1961) από το Ρέθυμνο και εγκαταστάθηκε στα Χανιά. Δεν γνωρίζουμε την επαγ γελματική του πορεία, παρά μόνο ότι το ζευγάρι απέκτησε 9 παιδιά, τα τελευταία δίδυμα γενν ημένα το 1910.

Σε όλη τη διάρκεια της Κρητικής Πολιτείας, ο Λεωνίδας ήταν παντ αχού παρών με το όνειρο της Ένωσης να τον συνεπαίρνει και να παρακολουθεί από κοντά όλες τι ς εξελίξεις. Οπαδός του Ελευθερίου Βενιζέλου, έγινε σύντεκνος, αργότερα, μια και ο εθν άρχης τού βάπτισε μια κόρη με το όνομα Ελένη. Λένε ότι ήταν από τους πρώτους που τον ακολούθησε στο Θέρισο και μοιράστηκε μαζί του όλες τις θυσίες και τους κατατρεγμούς μέχρι να επικρα τήσει το κίνημα.

Μέχρι τον Σεπτέμβριο του 1912, ο Λεωνίδας έχει κάνει το χρέος τ ου προς την Πατρίδα και με το παραπάνω, ενώ παράλληλα έχει αποκτήσει πολυμελή οικογένεια την οποία φροντίζει, όσο μπορεί, για να προκόψει και να σταθεί αξιοπρεπώς στην κοινωνία. Ενδεικτ ικό είναι το γεγονός ότι η μεγάλη του κόρη τελειώνει, την εποχή αυτή, το Αρσάκειο. Ο ίδιος είναι στην ώριμη ηλικία των 39 χρόνων. Στις 5-9-1912,η Ελλάδα σε συνεργασία με τη Βουλγαρία, τη Σερβία και το Μαυροβούνιο κηρύσσει τον πόλεμο κατά της Τουρκίας και ο παλιός επαναστάτης σκιρτά μέ σα του, ειδικά όταν ακούει το πανεθνικό κάλεσμα του πρωθυπουργού και σύντεκνού του Ελευθερίου Βενιζέλου, που ζητά από τον ελληνισμό, όπου γης, να συστρατευθεί στον ωραίο αγώνα για την α πελευθέρωση των σκλαβωμένων αδελφών μας. Στο κάλεσμα αυτό ανταποκρίθηκαν 6025 εθελοντές, α πό τους οποίους οι 3556 ήταν Κρητικοί.

Ένας από τους αποδέκτες της έκκλησης του Βενιζέλου είναι και ο Λεωνίδας. Το δίλημμα είναι μεγάλο και το πρόβλημα που μπαίνει δυσεπίλυτο. Ο ήρωάς μας διαλ ογίστηκε, βασανίστηκε, αμφιταλαντεύτηκε, αλλά στο τέλος το χρέος προς την πατρίδα υπερίσχυσε.

«Μητρός τε και πατρός και των άλλων προγόνων απάντων τιμιώτερον εστίν η Πατρίς και σεμνώτερον και αγιώτερον και εν μείζονι μοίρα και παρά Θεοίς κα ι παρ ́ ανθρώποις τοις νουν έχουσι»,κατά τη ρήση του Σοφοκλή.

Ο κύβος ερρίφθη και ο Λεωνίδας πήρε τη μεγάλη απόφαση να πάει ν α πολεμήσει εθελοντής στο μέτωπο της Μακεδονίας. Δεν γνωρίζουμε λεπτομέρειες για το πώς ε ξελίχτηκαν τα γεγονότα στο εσωτερικό μέτωπο. Πώς αντέδρασαν τα παιδιά, και ειδικά η Παρασκ ευούλα, στην παράτολμη επιλογή του πατέρα και συζύγου. Ίσως ανταλλάχτηκαν λόγια πικρά την ώρα της αναχώρησης, ίσως να μην έγινε καν αποχαιρετισμός. Το σίγουρο είναι ότι ο Λεωνίδα ς έφυγε με τη λάμψη στα μάτια και με το όνειρο να βοηθήσει με τις μικρές του δυνάμεις στο διώξιμο του δυνάστη. Δεν γνωρίζουμε λεπτομέρειες για τη μεγάλη πορεία που ακολούθησε το ανταρτικό σ ώμα στο οποίο εντάχθηκε, από την Καλαμπάκα και μέχρι τα χώματα της Κοζάνης και της Καστοριάς ,που κυριολεχτικά όργωσε, μια και δεν άφησε ημερολόγιο. ́Ομως όλοι ξέρουμε πόσο σκληρή είναι η ζωή του αντάρτη, ειδικά όταν βρίσκεται σε μέρη που δεν γνωρίζει και δρα σε ένα χώρο γεμάτο α πό τούρκικα ασκέρια. Φαίνεται όμως ότι ο Σελβερής για μια φορά ακόμη πρωταγωνίστησε, παρά το βάρος των σαράντα χρόνων του. Ενδεικτικό είναι το κομμάτι που έγραψε γι’ αυτόν ο συναγωνιστής του και αυτόπτης μάρτυς, δικηγόρος Σταύρος Κελαίδής, αναφέροντας τον χαμό του στη φονική μάχη της Σιάτιστας, στις 4-11- 1912.

Αντιγράφουμε από το βιβλίο του Κελαϊδή «ΕΘΕΛΟΝΤΙΚΑ ΣΩΜΑΤΑ ΚΡΗΤΩΝ ΕΝ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ»:

...φονεύεται το καύχημα του Αποκορώνου ο καπετάν Λεωνίδας Παπαμαλ έκος και παρά δε αυτόν ο διακριθείς και εν Ζδράλιτς Λεωνίδας Παπαδάκης εξ Αποκορώνου...

Έπεσε λοιπόν ηρωικά μαχόμενος στο ύψωμα Καπιτσίνη και άφησε σε όλους εμάς ένα αιώνιο παράδειγμα για μίμηση. Μαζί του έπεσαν άλλοι 19 Κρητικοί εθελοντές, υπερασπιζόμενοι τα ιερά και τα όσια της φυλής μας, την ανθρωπογεωγραφία των οποίων δυστυχώς δεν έχουμε τη δυνατότητα να αναλύσουμε.

Ας δούμε τι έγραψε λίγες μέρες αργότερα στην εφημερίδα «ΚΗΡΥΞ» των Χανίων, φύλλο 282/23- 11-1912 ο εκδότης και συναγωνιστής του Λεωνίδα, εθελοντής και α υτός στο ίδιο μέτωπο, Κυριάκος Μητσοτάκης.

Τας δάφνας και τον ηρωικόν θάνατον του γείτονος και φίλου του Παπαμαλέκου ζηλεύσας και ο εκ Ξηροστερνίου Αποκορώνου φιλόπατρις και γενναίος πολεμιστής Λεωνίδας Παπαδάκης έπεσε και αυτός γενναίως μαχόμενος εν Μακεδονία . Ο μακαρίτης μετέσχε πασών των τελευταίων επαναστάσεων παρά το πλευρόν του γαμβρού του Ανδρέου Κακούρη ον συλλυπείται ο « Κήρυξ », ως και την εν Χανίοις οικογένειά του . Προς την οικογένειαν του φτωχού τούτου προμάχου της Πατρίδος νομίζομεν ότι και ο Δήμος Χανίων και η Πολιτεία πρέπει να έλθη επίκουρος ως και οι ευπορούντες εκ των συμπολεμιστών μας διότι , ως εμάθομεν , είναι πολυμελεστάτη εκ πολλών θηλέων τέκνων αποτελουμένη . Ο Δήμος Χανίων ας βοηθήση υλικώς την εν τη ανωτάτη τάξη του εν Χανίοις Παρθεναγωγείου σπουδάζουσα θυγατέρα του να τελειώση το Αρσάκει, όπως αποβή στήριγμα της οικογενείας της διοριζομένη έπειτα υπ ́ αυτού του δημοτικού συμβουλίου Χανίων εν Χανίοις και προτιμουμένη από τους άλλους συναδέλφους της , ων ούτε οι γονείς ούτε οι αδελφοί εγεύοντο της γλυκείας της πυρίτιδος οσμή , διότι αι τοιαύται εάν τυχόν υπάρχωσι και εν Χανίοις δεν δύνανται να εμβάλωσιν εις τας ψυχάς των παίδων αγάπην προς την πατρίδα , ην συνήθισαν και αύται εκ των οικείων των να αγαπώσι μόνο εν λόγοις .

Αυτή ήταν, αγαπητοί μου συνεπαρχιώτες και φίλοι του Αποκόρωνα, η πορεία ενός απλού μαχητή, που αντιμετώπισε το μεγάλο δίλημμα, πατρίδα ή οικογένεια, διάλε ξε το πρώτο και θυσιάστηκε στο πεδίο της τιμής. Ίσως κάποιοι από εσάς να αναρωτηθείτε το γιατί , να τον ψέξετε ενδεχομένως για την επιλογή του, αλλά δεν πρέπει ποτέ να ξεχνάτε ότι η πατρίδα μας, τότε, μεγαλούργησε στηριζόμενη σε τέτοιους ανθρώπους.

Ας ανάψουμε, λοιπόν, σήμερα ένα κεράκι στη μνήμη του, ας τοποθε τήσουμε τον Λεωνίδα σε μια ξεχωριστή θέση στην καρδιά μας και, αν είναι συγγενής μας, μια φωτογραφία στη σάλα μας, όπως μας θυμίζει και ο Γιώργης Μανουσάκης.

Θα είναι ενδεχομένως ένα καθυστερημένο και μοναδικό μνημόσυνο, μια και η Παρασκευούλα δεν του συγχώρεσε ποτέ την αποκοτιά του και τον διέγραψε από τα οικ ογενειακά κατάστιχα!

Σημειώσεις:

1. Η φωτογραφία του είναι από το μητρώο ηρώων που κυκλοφόρησε η εφημερίδα «ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΟΣ» το 1913 και αφορούσ ε τους πεσόντες στους βαλκανικ ούς πολέμους 1912-13. 2. Η Παρασκευούλα έγινε μετά μια φημισμένη καπελού και αποκατέ στησε με τον καλύτερο τρόπο τα παιδιά της. Όμως ποτέ δεν μιλούσε για τον άντρα της, και τα εγγόνια της, που ζουν σήμερα, καταθέτουν ότι ποτέ δεν την άκουσ αν να μιλά γι’αυτόν και τις συνθήκες της θυσίας του.