Στις 23:02 ώρα Ελλάδας, το βράδυ της Παρασκευής 22 Σεπτεμβρίου, αρχίζει και τυπικά το Φθινόπωρο.
Τότε θα συμβεί η φθινοπωρινή ισημερία στο βόρειο ημισφαίριο, όπου βρίσκεται και η χώρα μας, σηματοδοτώντας έτσι την αστρονομική έναρξη του φετινού Φθινοπώρου, ενώ αντίστοιχα στο νότιο ημισφαίριο θα αρχίσει η Άνοιξη.
Στην ισημερία, η νύχτα και η μέρα έχουν σχεδόν την ίδια διάρκεια. Στη συνέχεια, στο βόρειο ημισφαίριο η μέρα θα μικραίνει και η νύχτα θα μεγαλώνει, ώσπου η τελευταία θα φθάσει στο ζενίθ της στο χειμερινό ηλιοστάσιο του Δεκεμβρίου.
Τόσο οι ισημερίες, όσο και τα ηλιοστάσια, συμβαίνουν δύο φορές τον χρόνο και σηματοδοτούν την έναρξη των εποχών του έτους.
Από τα αρχαία χρόνια, σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της Γης, τέτοια φαινόμενα γιορτάζονταν από τους λαούς, που τους απέδιδαν μυθικές σημασίες.
Φθινωπορινη ισημερια και παραδόσεις
Ο Σεπτέμβριος είναι ο ένατος μήνας του Γρηγοριανού ημερολογίου και ο πρώτος του φθινοπώρου. Στο αρχαίο ρωμαϊκό ημερολόγιο ήταν ο έβδομος (septem, εξ ου και το όνομά του), ωστόσο όταν μετακινήθηκε στο ημερολόγιο, δεν άλλαξε όνομα.
Στην Αρχαία Ρώμη τον Σεπτέμβριο εορταζόταν ο Δίας και η 1η Σεπτεμβρίου ήταν κάτι σαν τη δική μας Πρωτοχρονιά. Την ονόμαζαν Indictio (Ινδικτιώνα) που σημαίνει «κατανομή των φόρων». Μήπως και στα χρόνια μας ο Σεπτέμβριος δεν είναι ο μήνας που πληρώνουμε την Εφορία;..
Επίσης, η Ορθόδοξη Εκκλησία εορτάζει την αρχή του εκκλησιαστικού έτους την 1η Σεπτεμβρίου με τη λειτουργία της Ακολουθίας της Ινδίκτου. Ακόμη, σε πολλά μέρη της Ελλάδας η 1η Σεπτεμβρίου θεωρείται Η Μέρα του Χρονικογράφου: είναι η μέρα που ο Χάρος ανοίγει το τεφτέρι του και γράφει μέσα τα ονόματα των ψυχών που θα πάρει στη διάρκεια του έτους -φόρος αίμαστος ετούτος εδώ… Στην Κρήτη εκείνη η μέρα είναι αφιερωμένη στη Μαντική: βάζουν ένα καρύδι στην ταράτσα αποβραδύς «να το δουν τα άστρα» και το πρωί της 1ης Σεπτέμβρη το σπάνε. Αν είναι καθαρό και βγει ολόκληρο, η οικογένεια θα είναι γερή όλο τον χρόνο.
Ο Ιωάννης Ασημακόπουλος γράφει για τον Σεπτέμβριο: «Πρώτος μήνας του Φθινόπωρου ο Σεπτέμβριος, αλλά και Πρωτόμηνας του εκκλησιαστικού χρόνου. Αρχή της Ινδίκτου, ήτοι του νέου εκκλησιαστικού έτους. Είναι ο έβδομος μήνας στο μηνολόγιο των Ρωμαίων και αντίστοιχος προς τον Αττικό Βοηδοδρομιώνα. Εκλαϊκευμένα ονοματίζεται Σεπτέβρης, Σεπτέμπρης ή Θεσέμπρης. Από τις γιορτές που συναντάμε σ’ αυτόν ονοματίζεται Σταυρός, Σταυριάτης ή Αι Νικήτας. Αλλά Τρυγητής και Βεντεμάς (βένδεμα: ο τρύγος και κάθε συγκομιδή) λόγω του τρύγου ή Σποριάρης λόγω της προετοιμασίας για τη σπορά.
»Στη συνείδηση των ανθρώπων της υπαίθρου είναι ο μήνας του τρύγου, που του δίνει χαρά το ξεφάντωμα στ’ αμπέλια. Που του δίνουν γεύση τα μουστόγλυκα, οι μουσταλευριές, τα μουστοκούλουρα και οι μουστολαμπάδες από μουστόμελο (πετιμέζι) και καρύδια. Που του δίνουν άρωμα τα ώριμα φρούτα, και χρώματα τα φύλα που σιγά – σιγά κιτρινίζουν για να πέσουν.
»Όμως στην ψυχή όλων μας ο Σεπτέμβρης, συνδέεται με το πρώτο καρδιοχτύπι από το πρώτο κουδούνισμα ή τη δασκαλοκαμπάνα παλιότερα, της πρώτης ημέρας μας στο σχολείο…».
