(Η τοιχογραφία είναι από Σιατιστινό αρχοντικό, φιλική προσφορά των ιδιοκτητών)
Το Καλοκαίρι στη Σιάτιστα δεν προλαβαίνεις να βαρεθείς... Είναι Καλοκαίρι γεμάτο γιορτές κι ευκαιρίες για γλέντι :
19-20 Ιουλίου: Πανηγύρι τ' Αϊ-Λια.
25-26 Ιουλίου: Πανηγύρι της Αγίας Παρασκευής στη Γεράνεια και του Αγίου Παντελεήμονα στο Μπούρινο.
6 Αυγούστου:Πανηγύρι τ' Αϊ-Νικάνορα στη Γεράνεια.
14-15 Αυγούστου: Πανηγύρι του Δεκαπενταύγουστου, το αποκορύφωμα των γιορτών μας.
Είναι Καλοκαίρι γεμάτο με ευκαιρίες για... απόδραση:
Μια μέρα στο καταφύγιο του Ορειβατικού Συλλόγου στο Μπούρινο ....
Ένα βράδυ στη Γιάγκοβη, στην εκκλησιά του Αϊ-Γιάννη, με το Σύλλογο Φιλίππων Φυσιολατρών με γλέντι δίπλα στον Αλιάκμονα ...
Ένα απόγευμα στον ΄Αγιο Χριστόφορο....
Το Καλοκαίρι στη Σιάτιστα δεν προλαβαίνεις .. να ζεσταθείς... Έχουμε λίγα αλλά βαθύσκια πλατάνια στις πλατείες μας και πολλές κληματαριές στις αυλές μας, που παρέχουν την πολυτέλεια ... φυσικού κλιματισμού.
Είναι αλήθεια ότι η φύση έδωσε στη Σιάτιστα ένα βαρύ Χειμώνα. Την αντάμειψε όμως με μια αληθινή ΄Ανοιξη, μικρή σε χρονική διάρκεια, αλλά αυθεντική, πραγματικά συνέχεια του Χειμώνα. Η «τρελή αμυγδαλιά»...το σκέφτεται λίγο περισσότερο και, σχετικά με τις νοτιότερες περιοχές της χώρας μας, ανθίζει λίγο αργότερα... αλλά ευωδιάζει.
Στη Σιατιστα δεν είναι ανάγκη να πας στην εξοχή για να ... προϋπαντήσεις την ΄Ανοιξη . Η ΄Ανοιξη έρχεται μέσα στην πόλη, στις αυλές των σπιτιών μας, στα Δημοτικά μας πάρκα, στα εξωκλήσια μας. Εδώ μπορείς ακόμα ν' ακούσεις το πρωί τα πουλιά να κελαηδούν, να ακούσεις και να δεις τα πρόβατα στις πρώτες τους εξόδους στις πλαγιές των βουνών μας. Μπορείς ακόμα να δεις τον αμπελουργό να σκαλίζει με στοργή τις ρίζες των αμπελιών ενώ η κορφή του Γρίβα( του δικού μας βουνού ) διατηρεί ακόμα ... την άσπρη σκούφια του χιονιού. Κι αν θέλεις, μπορείς να πας στο Μπούρινο και να δεις λουλούδια σπάνια στην κοιλάδα του Μεσιού ή Μεσιανού νερού, να δεις τον κίτρινο κρόκο να «σκάζει μύτη» μέσα από τον πάγο.
Κι όταν έρθει το Πάσχα ...ακολουθούμε τις συνήθειες των προγόνων μας, δεν αναβιώνουμε τα έθιμα για τουρισμό, τα ζούμε... Τη νύχτα της Μεγάλης Πέμπτης θα ξενυχτήσουμε στην Εκκλησία ψάλλοντας δίπλα στο νεκρό μας, τον εσταυρωμένο Χριστό. Κάθε Μεγάλη Παρασκευή θα συναντηθούν οι Επιτάφιοι της Χώρας και της Γεράνειας ( των δυο συνοικιών μας ) στο μέσο της μεταξύ τους απόστασης και τα παλικάρια της Γεράνειας θα μεταφέρουν στους ώμους τους τον ξυλόγλυπτο Επιτάφιο του 1741 , όπως έκαναν και οι πρόγονοί τους αιώνες πριν. Και κάθε Μεγάλο Σάββατο ... ο Ιούδας θα πληρώνει για την προδοσία του ... όταν θα καίγεται το αχυρένιο ομοίωμά του στο προαύλιο της εκκλησίας του Αγίου Νικολάου.
Στα μέσα του Οκτώβρη αρχίζει ο τρύγος στη Σιάτιστα.
Ένας αγώνας δρόμου με τη βροχή που πλησιάζει, ενώ ο ήλιος ακόμα ζεσταίνει τις ρόγες των σταφυλιών. Τα σταφύλια δεν πρέπει να βραχούν , αλλά και πρέπει να ωριμάσουν πλήρως.
Κάθε Φθινόπωρο οι Σιατιστινοί παρασκευάζουν "βγαζουν",τη ρακή. Η παρασκευή της ρακής είναι μια επίπονη διαδικασία, αλλά η ευρηματικότητα του σιατιστινού αμπελουργού τη μετέτρεψε σε ... γλέντι.
Μέσα στο αποστακτήριο δίπλα στο καζάνι που βράζουν τα τσίπουρα, όσο το ... δάκρυ της διαυγέστατης ρακής πέφτει στο χαρανί( = χάλκινo καζάνι με λαβές), οι παρευρισκόμενοι γεύονται νόστιμους ψητούς μεζέδες, δοκιμάζουν την καινούργια ρακή και... το παλιό κρασί .
|
Η ρακή και σήμερα παράσκευάζεται με τον ίδιο τρόπο που την παρασκεύαζαν οι πρόγονοί μας.
|
Ο Χειμώνας στη Σιάτιστα είναι μακρύς και δύσκολος. «Δικαπέντσιν ου Αύγουστους, πυρώσ' κι μην αντρέπισι» έλεγαν οι παλιοί και τέλη Νοέμβρη έφταναν για τα καλά τα χιόνια (τ' Αϊ -Αντρά αντρών τα χιόνια). Πολλές φορές στη διάρκεια χειμώνα τα χιόνια δεν έλεγαν να λιώσουν, «σκλήκιαζαν» κατά την τοπική έκφραση, κι έφερναν κι άλλα.
Αλλά για τους Σιατιστινούς Χειμώνας σημαίνει κυρίως Χριστούγεννα. Από το Νοέμβρη κιόλας οι μικροί τρέχουν στα χωράφια να μαζέψουν "λόζιο"ή "φουρφούρια" (ξερά χορτάρια ) και να τον φυλάξουν με βάρδιες στις αποθήκες τους, ώστε να είναι "όλος" και "στεγνός" για το βράδυ της 23ης Δεκεμβρίου που θα ανάψει η "κλαδαρά".
Κι όταν έρθει η μεγάλη ώρα του ανάμματος της κλαδαριάς και αφού χορέψουν γύρω της, θα ξεχυθούν μέσα στη νύχτα να χτυπήσουν τις πόρτες μας με τις "τζιουμάκες " τους, για να αναγγείλουν τη Θεία Γέννηση και να απαιτήσουν το κέρασμά τους ... έστω και με έναν μικρό συμβιβασμό...: " κι σαν δεν έχεις κόλιαντα ... δος μας ένα κουρίτσι..."
Στην καρδιά του χειμώνα, τα Θεοφάνεια, οι Σιατιστινοί θα ντυθούν ....ευρηματικά... "μπουμπουσιάρια" (καρναβάλια) και, είτε επίσημα το μεσημέρι των Θεοφανείων στην καθιερωμένη παρέλαση, είτε ανεπίσημα τα βράδια στους δρόμους και στα κέντρα, θα γλεντήσουν παρασέρνοντας κι αυτούς ακόμη που δεν είναι μεταμφιεσμένοι.
